Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2009

Ολοκληρώθηκε η μελέτη του ΤΕΕ για τον Ασωπό

Oλοκληρώθηκε η μελέτη του ΤΕΕ για τον Ασωπό

Η μελέτη με τίτλο "Το πρόβλημα του Ασωπού ποταμού, προτάσεις αντιμετώπισής του", εκπονήθηκε απο Ομάδα Εργασίας που δημιουργήθηκε απο την ΔΕ του ΤΕΕ και καταλήγει σε σειρά διαπιστώσεων και σημαντικών προτάσεων. Διαβάστε όλη τη μελέτη:

http://library.tee.gr/digital/m2433/m2433.pdf

(αναδημοσίευση από την συμπαράταξη)

Πλοία με απόβλητα βύθιζε η Μαφία -Ιόνιο

Διαβάστε τα επόμενα λινκ!!!Χειρότερο και από τραγικό..

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_100053_11/10/2009_332969

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_100052_11/10/2009_332968



Ραδιενεργά απόβλητα και στο Ιόνιο


Από την ιταλική Μαφία

Δεκάδες «τοξικά» ναυάγια βρίσκονται διάσπαρτα στον βυθό της Αδριατικής και του Ιονίου. Σύμφωνα με τις τελευταίες συγκλονιστικές αποκαλύψεις στην Ιταλία σχετικά με την εμπλοκή της Μαφίας στη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων τις δεκαετίες του '80 και του '90, περίπου 30 φορτηγά πλοία βυθίστηκαν εσκεμμένα στη θάλασσα, μαζί με το τοξικό ή και ραδιενεργό τους φορτίο. Τα πλοία ήταν φορτωμένα με απόβλητα χημικών εργοστασίων, τα οποία η Μαφία αναλάμβανε να «εξαφανίσει» έναντι αδράς αμοιβής. Ηδη εκφράζονται φόβοι ότι με τον ίδιο τρόπο απορρίπτονταν και τα απόβλητα από τη λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων, κάτι που έχει κινητοποιήσει τις αρχές και στην Ελλάδα

Πέμπτη 2 Ιουλίου 2009

Παραλίες???Μαύρες σημαίες παντού!!!

Σύμφωνα με έρευνα του Tμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Aθηνών, οι τιμές των βαρέων μετάλλων στα νερά του Aσωπού
> ξεπερνούν τις οριακές τιμές της Eυρωπαϊκής Eνωσης. Πού βρέθηκαν υψηλές τιμές κολοβακτηριδίων. Στα δείγματα νερού και
> ιζήματος από τις 93 παραλίες, εξετάστηκαν από το επιτελείο του ΠAKOE οι ακόλουθες φυσικές, χημικές και μικροβιολογικές
> παράμετροι:
> θολερότητα (TSS), θερμοκρασία, οξύτητα-αλκαλικότητα (pH), βιοχημικά καταναλισκόμενο οξυγόνο (B.O.D.), χημικά
> καταναλισκόμενο οξυγόνο (C.O.D.), διαλυμένο οξυγόνο (D.O.), φώσφορος και φωσφορικά (P-P04), άζωτο, νιτρώδη και νιτρικά
> (N-N03), κολοβακτηριοειδή (TOTAL COLIFORMS) και κολοβακτηρίδια (FECAL OLIFORMS).
>
> 'Tο ΠAKOE εκπονεί τα τελικά συμπεράσματα για την καταλληλότητα ή την ακαταλληλότητα των παραλίων, βάσει στατιστικής
> μεθοδολογίας. Δηλαδή εξετάζεται η συνεργιστική δράση όλων των παραμέτρων', εξηγεί ο πρόεδρος του ΠAKOE, χημικός-γεωλόγος
> Παναγιώτης Xριστοδουλάκης.
>
> Yψηλές τιμές κολοβακτηριδίων, που ξεπερνούν τις θεσμοθετημένες οριακές τιμές της EE που είναι 100 κολοβακτηρίδια ανά 100
> μιλιλίτρ νερού, βρέθηκαν στα ύδατα των ακτών: Kόρινθος Ποσειδώνιο προς Λουτράκι, Σουσάκι, Aγιοι Θεόδωροι II, Eλευσίνα αρχή,
> Eλευσίνα 500 μέτρα μετά, Λουτρόπυργος αρχή, Aσπρόπυργος, Aκτή Θεμιστοκλέους αρχή, Aκτή Θεμιστοκλέους Διογένης, Bοτσαλάκια,
> Aκτή EOT Bούλα, Aστήρ Bουλιαγμένης, Bραυρώνα, Aρτέμιδα, Σχοινιάς και Xαλκούτσι ποτάμι. H ύπαρξη υψηλού ποσοστού
> κολοβακτηριδίων οφείλεται στην απορροή αποχετεύσεων στη θάλασσα.
>
> ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΚΟΕ 20% περισσότερη ρύπανση φέτος σε σχέση με πέρυσι.
> 'Φέτος προστέθηκαν στη λίστα των απαγορευτικών για κολύμβηση παράκτιων περιοχών ακόμη τέσσερις ακτές: νομαρχίας Kορίνθου,
> Ποσειδώνιο Kορίνθου προς Λουτράκι, Nέας Περάμου προς το στρατόπεδο και αυτή της Aρτέμιδος' επισημαίνει ο πρόεδρος του ΠAKOE
> και προσθέτει:
> 'H μόλυνση και η ρύπανση στις 93 παραλίες που πραγματοποιήσαμε μετρήσεις είναι κατά 20% μεγαλύτερη σε σχέση με την
> περσινή χρονιά'.
>
> Δερματολογικά προβλήματα.
> Φέτος η ρύπανση από λάδια και από γράσα είναι δραματική. Oι τιμές των νιτρικών και των φωσφορικών, ρύποι οι οποίοι
> προέρχονται από λύματα, λιπάσματα και απορρυπαντικά, είναι διπλάσιες από πέρυσι. Eπίσης ιδιαίτερα αυξημένες είναι και οι
> τιμές των κολοβακτηριδίων κάθε καλοκαίρι σύμφωνα με την Eθνική Στατιστική Yπηρεσία έχουμε αύξηση γυναικολογικών και
> δερματολογικών προβλημάτων, εξαιτίας της θαλάσσιας μόλυνσης'. 'Tο γεγονός ότι ανάμεσα στις παραλίες αυτές ορισμένες έχουν
> και γαλάζια σημαία, συμβαίνει γιατί οι ιδιωτικοί φορείς που διενεργούν τις δειγματοληψίες για την απονομή γαλάζιας σημαίας
> τις πραγματοποιούν τον Aπρίλιο. Παίρνουν ένα δείγμα καθημερινά, το οποίο όμως δεν μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικό της
> κατάστασης. Διότι για να είναι ένα δείγμα αξιόπιστο θα πρέπει οι δειγματοληψίες να γίνονται διαφορετικές ώρες, να
> λαμβάνονται δείγματα νερού στην επιφάνεια, στα 5 εκατοστά, στα 30 εκατοστά και στο ίζημα. O Aπρίλιος δεν είναι μήνας αιχμής
> για τις παραλίες και επιπλέον τα ξενοδοχεία είναι άδεια. Θα πρέπει ακολούθως να εξετάζονται οι βιολογικοί και να
> διαπιστώνεται εάν λειτουργούν σωστά και αν οι υπερχειλίσεις τους διαρρέουν στη θάλασσα. Eπίσης θεωρώ ότι οι μετρήσεις θα
> πρέπει να γίνονται από ανεξάρτητους φορείς.
>
> Tο ΠAKOE συνιστά στους πολίτες να προσέχουν σε ποια νερά κολυμπούν. Nα μην κολυμπούν όταν η θάλασσα πρασινίζει, γιατί τότε
> είναι γεμάτη σάπια φύκια και πλαγκτόν. Aν η επιφάνειά της ιριδίζει, τότε είναι γεμάτη πετρέλαιο, πίσσες, λάδια και απόβλητα
> βόθρων.
>
> Νεοπλασίες και δερματίτιδες.
> Eπομένως να μην μπαίνουν σε νερά που το χρώμα τους είναι βαθύ πράσινο και σε θάλασσα που έχει πετρέλαιο, λάδια και απόβλητα
> βόθρων. Oι βρωμιές αυτές προκαλούν καρκίνο της μήτρας, νεοπλασίες και χρόνιες δερματίτιδες. Nα μην αναδεύουν τη θάλασσα
> όταν υπάρχει λάσπη στον βυθό. H ύπαρξη λάσπης υποδηλώνει την ύπαρξη μολύβδου και υδραργύρου, που την ανατάραξη μπορεί να
> εισέλθουν στον οργανισμό από το στόμα και τους πόρους του δέρματος.
>
> Ποιες είναι οι 48 βρώμικες ακτές:
> 1. Πέραμα
> 2. Aκτή Θεμιστοκλέους (αρχή)
> 3. Aκτή Θεμιστοκλέους (Tσακός)
> 4. Aκτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)
> 5. Bοτσαλάκια
> 6. Eδεμ
> 7. Kαλαμάκι
> 8. EOT Aλίμου (Γαλάζια σημαία)
> 9. Γλυφάδα
> 10. Πλαζ Aστήρ Γλυφάδα (A)
> 11. Πλαζ Aστήρ Γλυφάδα (B)
> 12. Aκτή EOT Bούλα
> 13. Aστήρ Bουλιαγμένης
> 14. Bάρκιζα
> 15. Aκτή EOT Bάρκιζα
> 16. Λαγονήσι
> 17. Παλαιά Φώκαια
> 18. Λαύριο
> 19. Δασκαλειό Kερατέας
> 20. Aυλάκι
> 21. Bραυρώνα
> 22. Aρτέμιδα
> 23. Pαφήνα
> 24. Nέα Mάκρη
> 25. Σχοινιάς
> 26. Σκάλα Ωρωπού
> 27. Xαλκούτσι (Ποτάμι 1)
> 28. Xαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)
> 29. Kόρινθος (Nομαρχία)
> 30. Kόρινθος (500μ. Πατρα)
> 31. Kόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)
> 32. Iσθμια I
> 33. Iσθμια II
> 34. Σουσάκι
> 35. Motor Oil
> 36. Aγιοι Θεόδωροι II
> 37. Aλσος Kέντρο
> 38. Kινέττα (Camping Costa)
> 39. Eλευσίνα αρχή
> 40. Eλευσίνα (500 μέτρα μετά)
> 41. Eλευσίνα (Kαφέ O Φονιάς)
> 42. Nέα Πέραμος OTE
> 43. Nέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)
> 44. Nέα Πέραμος (στα 400 μέτρα )
> 45. Λουτρόπυργος (αρχή)
> 46. Λουτρόπυργος
> 47. Aσπρόπυργος
> 48. Aσπρόπυργος
>
> Δυστυχώς ΟΛΕΣ οι παραλίες πλην Πόρτο Γερμενού στην Αττική έπρεπε να έχουν μαύρη σημαία.
> Λυπάμαι αλλά Κάλαμος, Κερατέα είναι τίγκα στα κολοβακτηρίδια.

Πέμπτη 4 Ιουνίου 2009

Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος 5 Ιούνιου

Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος 5 Ιούνιου

Χρόνια Πολλά!!!
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από την Κυριακή του Πάσχα, γι' αυτό και ο ουρανός είναι γαλάζιος και καθαρός , χωρίς σκόνη.
Μακάρι κάθε μέρα να είναι έτσι, αν και η θέα είναι ενάντια σε κάθε είδος αισθητικής.

Μάλλον όχι, συμβαδίζει με την αισθητική που γκρεμίζει δέντρα και φυτεύει βράχια και κτίρια.

Στο όνειρο λοιπόν της μέρας που θα ανασαίνουμε πιο βαθιά και πιο ελεύθερα. Στην ελπίδα μιας ζωής που δεν θα έρθει αν δεν κινήσουμε εμείς για να την βρούμε. Μιας ζωής που θα ζούμε ελεύθερα και κυρίως ανθρώπινα , θα την ορίζουμε εμείς κι όχι οι λίγοι "εκλεκτοί"-οι έχοντες και κατέχοντες ,θα μιλάμε ελεύθερα, θα ανασαίνουμε ελεύθερα, θα πίνουμε νερό και θα τρώμε χωρίς φόβο, και οι αξίες που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένες και τώρα αμφισβητούνται στην καταναλωτική καπιταλιστική μας κοινωνία θα έχουν επανέλθει.
Μιλάμε για περιβάλλον, μιλάμε για ποιότητα ζωής και για αρμονική συνύπαρξη.Στο μικρό εδώ μας, και στο μεγάλο σύνολο.













Και κάποια πράγματα για την ημέρα περιβάλλοντος

1. Καθιέρωση ημέρας περιβάλλοντος
Κείμενα: Φρόσω Καβαλάρη - Δήμητρα Φουφρή
Στις 15 Δεκεμβρίου 1972, η Γενική Συνέλευση του OΗΕ θέσπισε την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, με στόχο να υπενθυμίσει στους κατοίκους του πλανήτη ότι το μέλλον της ανθρωπότητας είναι άμεσα συνυφασμένο με το μέλλον των οικοσυστημάτων. Αποτελεί, πλέον, κοινή συνείδηση ότι το ανθρώπινο είδος
για να επιβιώσει στο εγγύς μέλλον πρέπει να προστατεύσει το φυσικό περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Η προστασία του περιβάλλοντος δεν έρχεται σε σύγκρουση με την ανάπτυξη. Αντίθετα, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι συμφέρον όλων μας.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]
2. Περιβάλλον
Αρχικές προσεγγίσεις στο "πρόβλημα" της κυκλοφορίας υπό το πρίσμα της προστασίας του περιβάλλοντος

Μετά την πολυσυζητημένη Α' Διάσκεψη για το Περιβάλλον, το 1972, στη Στοκχόλμη, που διοργανώθηκε με την ευθύνη του OΗΕ, καθιερώθηκε και ο εορτασμός, κάθε 5 Ιουνίου, της Παγκόσμιας Ημέρας για το Περιβάλλον.
Από τότε και κάθε χρόνο, δίνεται και άλλη μια ευκαιρία σε όλους, φορείς και πολίτες, για να εκφράσουν την άποψή τους για όσα συμβαίνουν στον πλανήτη και σχετίζονται ιδιαίτερα με τη διαχείριση Περιβάλλοντος, τη ρύπανση, τη διατήρηση και σωτηρία της πανίδας και της χλωρίδας σε κάθε μήκος και πλάτος κ.λπ.
Όλο και περισσότερο, όμως, βασικό μέλημα των επιστημονικών ενώσεων, των οικολογικών οργανώσεων αλλά και των κυβερνήσεων αποτελεί πια και η εξασφάλιση ενός ανώτερου επιπέδου ζωής για τους κατοίκους των πόλεων και, πιο πολύ, των μεγάλων αστικών κέντρων.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]
3. O πληθυσμός
Σήμερα στη Γη κατοικούν 6,23 δισεκατομμύρια άνθρωποι (για την ακρίβεια ο αριθμός στις 21/3/2002 ήταν 6.212.868.920, δηλαδή διπλάσιος από ό,τι το 1960).

*
Η πρόβλεψη για το 2050; Δεν είναι μία. Υπάρχουν δύο σενάρια: το πιο απαισιόδοξο υπολογίζει τον πληθυσμό σε 9,3 δισεκατομμύρια, ενώ το πιο αισιόδοξο σε 7,9 δισεκατομμύρια.
* Στις αναπτυσσόμενες χώρες αντιστοιχούν τρία παιδιά σε κάθε γυναίκα. Στις ανεπτυγμένες χώρες, η αντιστοιχία αυτή είναι 1,6 παιδί ανά γυναίκα. O πληθυσμός των περιοχών αυτών σταδιακά γερνάει. Παράλληλα ο μέσος όρος ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά και ανέρχεται στα 66 χρόνια (από 46 που ήταν το 1950).
* Όπως υπολογίζεται, το 2015 ο μέσος όρος ηλικίας στις χώρες που πλήττει περισσότερο ο θανατηφόρος ιός του AIDS θα είναι τα 60 χρόνια αντί τα 70.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]
4. Το νερό
Ενώ τα τελευταία 70 χρόνια ο πληθυσμός της Γης έχει τριπλασιαστεί, η κατανάλωση νερού έχει εξαπλασιαστεί. Και μάλιστα κατά έναν παράλογο τρόπο. Δηλαδή μόνο το 50% του πόσιμου νερού καταναλώνεται ετησίως για να καλύψει τις ανάγκες του ανθρώπου σε "κατανάλωση" ύδατος. Το ένα τρίτο του υπόλοιπου 50% καταναλώνεται σε αγροτικές καλλιέργειες και ένα ποσοστό απλώς σπαταλιέται, χωρίς να διοχετεύεται η χρήση του σε συγκεκριμένη δραστηριότητα. Παράδειγμα: οι βρύσες που τρέχουν άσκοπα. Το 2025, οι ανάγκες μας σε πόσιμο νερό θα αυξηθούν και θα ανέλθουν στο 70% του διαθέσιμου πόσιμου ύδατος.
Το 2000, 508 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν σε περιοχές με σοβαρή ανεπάρκεια νερού. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το 2025 ο αριθμός αυτός περίπου θα εξαπλασιαστεί, αγγίζοντας τα τρία δισεκατομμύρια ανθρώπους σε 48 χώρες με πρόβλημα λειψυδρίας. Και το 2050, 4,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι (πάνω από 45% του συνολικού πληθυσμού δηλαδή) δεν θα έχουν ούτε την απαιτούμενη ποσότητα νερού (50 λίτρα την ημέρα για να ζήσουν). Πολλές χώρες εκμεταλλεύονται λίμνες και θάλασσες προκειμένου να καλύψουν την έλλειψη νερού. Οι στάθμες σε πόλεις της Κίνας, της Λατινικής Αμερικής και της Βόρειας Ασίας μειώνονται ετησίως δραματικά. Το 1977, ο Κίτρινος Ποταμός στην Κίνα στέγνωσε για 226 ημέρες, σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ στα χρονικά. Ο Διεθνής Oργανισμός Υγείας (WHO) υπολογίζει ότι 1,1 δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Στις αναπτυσσόμενες χώρες το 90%-95% των βιομηχανικών αποβλήτων απορρίπτεται σε υδάτινους χώρους μολύνοντας το νερό. Oι τεχνολογικές λύσεις είναι περιορισμένες και ακριβές. Το αφαλατισμένο νερό ικανοποιεί σήμερα μόνο το 1,1% του πληθυσμού.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]
5. Η τροφή
Την περίοδο 1985-1995, η παραγωγή τροφής σε 64 από τις 105 αναπτυσσόμενες χώρες ήταν μικρότερη από την κατανάλωση. Η Αυστραλία, η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική διαθέτουν τεράστια πλεονάσματα τροφής και είναι ικανές να επεκτείνουν την παραγωγή τροφίμων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το μεγαλύτερο μέρος του Τρίτου Κόσμου πλήττεται από έλλειμμα τροφής. Oι χώρες αυτές, σύμφωνα με τον Oργανισμό Γεωργίας και Τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών (FAO), δεν παράγουν αρκετά για να θρέψουν τον πληθυσμό τους ούτε έχουν τους οικονομικούς πόρους για να εισαγάγουν προϊόντα που θα καλύψουν το έλλειμμά τους. Αποτέλεσμα: 800 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από υποσιτισμό και δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι νιώθουν άγχος για την εξοικονόμηση ακόμη και του "επιούσιου άρτου".
Σήμερα, το 90% των "πηγών" της τροφής προέρχεται από 15 σιτηρά - τα κυριότερα από αυτά είναι το ρύζι, το σιτάρι και το καλαμπόκι, τα οποία και καλύπτουν τις ανάγκες των δύο τρίτων του πληθυσμού της Γης. Ως το 2025, 60.000 φυτείες που παράγουν τα σιτηρά αυτά θα καταστραφούν. Για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των 80 εκατομμυρίων ανθρώπων που θα γεννηθούν θα πρέπει η παραγωγή της τροφής να διπλασιαστεί.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]
6. Το κλίμα
Την αύξηση του πληθυσμού ακολούθησε και η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Από 534 μετρικούς τόνους το 1900 άγγιξε τους 1.900 τόνους το 1997, θερμαίνοντας την ατμόσφαιρα κατά 5,8° C, αύξηση που δεν είχε δει η Γη τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Το 2100 η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει περίπου μισό μέτρο. Oι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και καλύπτουν μόνο το 4,6% του πληθυσμού της Γης, παράγουν το ένα τέταρτο του διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως. Η υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας αλλά και οι πλημμύρες που αναμένονται από την αύξηση στάθμης των υδάτων θα οδηγήσουν σε μαζικές μεταναστεύσεις πληθυσμών στις πιο ασφαλείς γωνιές του πλανήτη, με αποτέλεσμα την ερήμωση ολόκληρων χωρών.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]
7. Πλούσιοι και φτωχοί
Oι οικονομικές συναλλαγές στον πλανήτη ανέρχονται σε 30 τρις. δολάρια ετησίως. Την ίδια στιγμή 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα. Παράλληλα, στις ΗΠΑ το μέσο εισόδημα των 286 εκατομμυρίων κατοίκων είναι 55 δολάρια την ημέρα. Το 60% των 4,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν τις υπανάπτυκτες και στις αναπτυσσόμενες χώρες στερούνται υγειονομικά μέτρα (ένα ποσοστό 20% δεν έχει πρόσβαση σε νοσοκομεία). Το ένα τρίτο από αυτούς δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό, ενώ το 20% των παιδιών δεν πηγαίνει σχολείο. Καθημερινά 160.000 άνθρωποι μεταναστεύουν από την επαρχία στις μεγαλουπόλεις, στις οποίες "φιλοξενείται" σήμερα ο μισός πληθυσμός της Γης.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]
8. Αιτίες θανάτου
Η καταστροφή του περιβάλλοντος ευθύνεται για το 20%-25% των θανάτων παγκοσμίως. Μολυσμένα νερά και κακές συνθήκες υγιεινής σκοτώνουν 12 εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο. Άλλα τρία εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως εξαιτίας της μόλυνσης της ατμόσφαιρας (κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες). Από το 1900, η βιομηχανοποίηση έχει επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με 100.000 νέες χημικές ουσίες, οι παρενέργειες των οποίων παραμένουν σε μεγάλο ποσοστό άγνωστες. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]

9. Μια ειδικότερη αναφορά στο κυκλοφοριακό πρόβλημα των μεγαλουπόλεών μας, η οποία θα αποτελούσε μια πρώτη προσέγγιση ενός σοβαρότατου αστικού περιβαλλοντικού προβλήματος, ακολουθεί.
Η δύσκολη κατάσταση που κυριαρχεί στις αστικές συγκεντρώσεις αφορά στη χώρα μας, κυρίως την Αθήνα αλλά σίγουρα και πολλές άλλες πόλεις και πάντως, οπωσδήποτε σχεδόν όλες τις πρωτεύουσες των νομών.
Θόρυβος, ατμοσφαιρική ρύπανση, συνωστισμός κτιρίων και ανθρώπων, απουσία ελεύθερων χώρων και πρασίνου, έντονο κυκλοφοριακό.
Στην κατάσταση αυτή θετική μπορεί να είναι και επίδραση από την κατασκευή κατάλληλων τεχνικών έργων, όπως, ενδεικτικά, είναι:
- οι παρακαμπτήριες λεωφόροι,
- οι κατάλληλες υποδομές (βιολογικοί καθαρισμοί, ΧΥΤΑ κ.λπ.),
- τα αναγκαία ηχοπετάσματα.
Απόλυτα αναγκαίοι είναι όμως και
- ο ορθολογικός πολεοδομικός και περιβαλλοντικός σχεδιασμός, ώστε να εξασφαλίζεται και η συμβατή λειτουργία των παραγωγικών τομέων,
- η προγραμματισμένη οικιστική ανάπτυξη,
- η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και η συνειδητοποίηση των πολιτών και όλων εκείνων, που καλούνται να λάβουν τελικές αποφάσεις για την πορεία μιας αληθινά βιώσιμης οικονομίας.
Με τις σκέψεις αυτές χρήσιμο είναι να σημειωθούν κάποιες πρώτες προσεγγίσεις μας για ένα διαχρονικά επίκαιρο ζήτημα, που ταλανίζει όλες σχεδόν τις πόλεις και όχι μόνο της Ελλάδας.
Πρόκειται ακριβώς για το πολυσύνθετο θέμα της κυκλοφορίας των οχημάτων.
Oι διαστάσεις του έχουν πλέον προσλάβει εκρηκτικό χαρακτήρα, ενώ συνοδεύονται και από τη διαρκή μείωση της αξιοπιστίας των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς αλλά και την υιοθέτηση από τους οδηγούς μιας συμπεριφοράς όλο και πιο επιθετικής.

Α) "Σε πρώτη ανάγνωση", τα βασικά προβλήματα, που συναρτώνται με την Κυκλοφορία, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι είναι τα εξής:
α. ηχορύπανση,
β. ατμοσφαιρική ρύπανση,
γ. κατακερματισμός του τοπίου,
δ. κατάληψη ελεύθερων χώρων,
ε. σπατάλη ενέργειας.
Β) Μερικές πρώτες θετικές προσεγγίσεις, για τον περιορισμό των προβλημάτων θα μπορούσαν (επιλεκτικά) να είναι:
1. ξεκάθαρη στήριξη μεταφορικών μέσων σταθερής τροχιάς,
2. κατάργηση των φορολογικών ελαφρύνσεων, που απολαμβάνουν οι χρήστες των Ι.Χ.,
3. ίδρυση ισχυρών οργανώσεων πολιτών - χρηστών Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ),
4. μείωση της "ζήτησης" για όλο και περισσότερα οδικά δίκτυα, μέσω όμως της εφαρμογής ολοκληρωμένου σχεδιασμού και πολιτικής στον πολεοδομικό τομέα,
5. επέκταση όλων των δικτύων, που εξυπηρετούν μη μηχανοκίνητη κυκλοφορία (πεζοί, ποδήλατα),
6. ολοκληρωμένη ποσοτικοποίηση του κοινωνικού κόστους όλων των δαπανών, που συνεπάγεται η κυκλοφορία.
Γ) Ένας συνηθισμένος τρόπος υπολογισμού του κόστους που προκαλεί η κυκλοφορία περιλαμβάνει και τα εξής:
- κατασκευή και λειτουργία δρόμων,
- συντήρηση γραφειοκρατίας, σχετικής με την κυκλοφορία,
- λειτουργία Τροχαίας (Αστυνομίας).
Δ) Γενικότερες θεωρήσεις των επιπτώσεων θα έπρεπε πρόσθετα να περιλαμβάνουν και τα εξής:
α - δαπανηρή λειτουργία μίας σχεδόν αποκλειστικά "κυκλοφοριακής" Δικαιοσύνης (ένας υπέρμετρα μεγάλος όγκος υποθέσεων, που απασχολεί τα δικαστήρια, αφορά αποκλειστικά σε αυτοκινητικά ατυχήματα κ.λπ.),
β - δαπάνες απόκτησης Ι.Χ.,
γ - δαπάνες για δημιουργία χώρων στάθμευσης (αυτές που επιβαρύνουν γενικότερα τον μέσο φορολογούμενο),
δ - επιπτώσεις από ατυχήματα: βαριά τραυματισμένοι, νεκροί, πρόωρες συνταξιοδοτήσεις κ.λπ.,
ε - δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις,
στ - απώλειες για την Εθνική Οικονομία λόγω, π.χ.:
αφόρητων καθυστερήσεων (όχι αυτές, που αφορούν τον ίδιο τον οδηγό),
πιεστικής "μονοπώλησης" των νοσοκομειακών υποδομών,
αυξημένων αναγκών σε προγράμματα κυκλοφοριακής αγωγής κ.λπ.,
ζ - δυσμενείς κοινωνικο-πολιτιστικές επιπτώσεις (αποπνικτική γιγάντωση της κουλτούρας του αυτοκινήτου).
Ε) "Κυκλοφοριακή Αποκλιμάκωση" (ΚΑ).
Η ΚΑ περιλαμβάνει το μερικό περιορισμό της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας (ΜΚ) υπέρ μίας διευρυμένης μη μηχανοκίνητης κυκλοφορίας (πεζοί, ποδήλατα).
Είναι σαφώς αντίπαλη εκείνης της ιδέας που διαρκώς επιδιώκει τη δημιουργία βέλτιστων συνθηκών υπέρ της ΜΚ. Βέβαια ένας φιλοπεριβαλλοντικός σχεδιασμός της κυκλοφορίας προϋποθέτει και την τήρηση των παρακάτω:
- μείωση (όχι ανακατανομή) της ΜΚ μέσα από αντίστοιχη μείωση των επιφανειών που της διατίθενται,
- βελτιώσεις της προσβασιμότητας μέσα στις "κυκλοφοριακά αποκλιμακωμένες" περιοχές με τη βοήθεια κατάλληλου πολεοδομο - κυκλοφοριακού σχεδιασμού,
-ΣΤ) Χαρακτηριστικά του σημερινού σχεδιασμού.
O μέχρι τώρα σχεδιασμός παραιτείται από την ουσιαστική διάγνωση. Επιμένει να είναι μονόπλευρα προσανατολισμένος στην αέναη "κάλυψη της ζήτησης" για επαρκή οδικά δίκτυα (και μέσα στην πόλη). Έτσι χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως: εκτόνωση, άρση στενότητας κ.λπ.
Όπως γίνεται αντιληπτό, σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα έχει τελικά υιοθετηθεί μία καθαρά αγοραία έκφραση. Αντί όμως για "ζήτηση" θα μπορούσε κανείς, καλύτερα, να μιλάει για "ανάγκη".
Απ' την άλλη, όμως - και αυτό προφανώς είναι και ανακόλουθο - λησμονούνται επιλεκτικά όλες οι άλλες βασικές έννοιες της οικονομίας:
- η ζήτηση ενός σε έλλειψη αλλά δωρεάν χρησιμοποιούμενου αγαθού (οδικό δίκτυο) αυξάνει εκθετικά,
- η ζήτηση, τελικά, μόνο μέσω των τιμών ισορροπεί σε σχέση με την προσφορά.

Μερικές πρώτες διαπιστώσεις:
α. οι επιβαρύνσεις για παρκάρισμα και οι φόροι για τα Ι.Χ. δεν αυξάνουν στο χρόνο με την ίδια ένταση απ' ό,τι τα κόστη για τη δημιουργία νέου δικτύου,
β. οι οδηγοί Ι.Χ. ίσως είναι οι μόνοι απ' όλους τους φορολογούμενους, που επιβαρύνονται με τόσο έντονα ανταποδοτικό τρόπο (ναι μεν φόροι στα καύσιμα αλλά και συνεχώς επεκτεινόμενα και πιο ακριβά οδικά δίκτυα).
Είναι πλέον προφανής και ο φαύλος κύκλος. Η ζήτηση και η προσφορά δεν ικανοποιούνται ποτέ. Ποτέ δεν προσεγγίζεται ένας κάποιος βαθμός κορεσμού και... "η ζωή, απλώς συνεχίζεται"...
Επειγόντως πρέπει να δρομολογηθεί ένας εντονότερος προβληματισμός για όλα τα ζητήματα που θίξαμε αλλά και εκείνα, τα πολύ περισσότερα, που συνειδητά παραλείψαμε για λόγους οικονομίας χώρου.
Σ' αυτό τον πλατύ κοινωνικό διάλογο αξίζει όλοι να πάρουν μέρος:
- οι επιστημονικοί φορείς και οι επαγγελματικές οργανώσεις,
- η Διοίκηση σε όλες της τις εκφάνσεις (κράτος, OΤΑ, ΝΑ κ.λπ.),
- τα πολιτικά κόμματα και, οπωσδήποτε,
- οι συναφείς ενώσεις των ίδιων των πολιτών.
Η Αειφόρος Ανάπτυξη είναι υπόθεση όλων μας.
Τα Μέλη της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Έργων Πολ. Μηχανικού του ΤΕΕ.
Δ. Τσίρος Ι. Κωστοβασίλης Σ. Ρώτη Α. Μποσδογιάννη Β. Καραούλη Λ. Κυριακόπουλος [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]

10. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Περιβάλλον 2000 - 2006"

Δέκα άξονες προτεραιότητας

Συνολικό προϋπολογισμό 677,85 εκατομμύρια € θα διαθέσει η χώρα μας από το Γ' ΚΠΣ για την προώθηση των δράσεων που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Πιο συγκεκριμένα, ο βασικός άξονας περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας μας είναι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Περιβάλλον 2000 - 2006". Oι βασικοί του στόχου, όπως περιγράφονται, είναι: α) η προστασία, αναβάθμιση και ανάδειξη του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος - αυτονόητη και συνταγματική υποχρέωση της χώρας, αλλά και βασικός παράγοντας βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών - και β) η εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική και τις διεθνείς κατευθύνσεις και δεσμεύσεις και η τήρηση και εφαρμογή των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτές, όσον αφορά στο περιβάλλον και την ανάπτυξη.
Oι άξονες προτεραιότητας του προγράμματος είναι οι εξής:

1. Υδατικό Περιβάλλον (22,2 εκ. ευρώ)
2. Στερεά απόβλητα (27,5 εκ. ευρώ)
3. Πολιτική προστασία - προστασία τοπίων και θαλάσσιου περιβάλλοντος (26,8 εκ. ευρώ)
4. Ατμοσφαιρικό περιβάλλον - θόρυβος (32,4 εκ. ευρώ)
5. Θεσμοί - περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση (26,6 εκ. ευρώ)
6. Άλλες περιβαλλοντικές δράσεις (πρώην Κτηματολόγιο) (228,65 εκ. ευρώ)
7. Χωροταξία - Πολεοδομία, αναπλάσεις (96,8 εκ. ευρώ)
8. Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, βιότοποι (206,9 εκ. ευρώ)
9. Έργα περιβάλλοντος με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (το συνολικό κόστος του άξονα θα προσδιοριστεί κατά την πρώτη φάση εφαρμογής του προγράμματος)
10. Τεχνική βοήθεια (10 εκ. ευρώ).

Η συνοπτική έκθεση του επιχειρησιακού προγράμματος "Περιβάλλον 2000 - 2006" (*)
Παρουσίαση της ταυτότητας του Ε.Π. σε επίπεδο αξόνων προτεραιότητας

Με την Ε(2001) 1357/24.7.2001 Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έγινε η μερική έγκριση του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Περιβάλλον" 2000 - 2006 (ΕΠΠΕΡ), η οποία αφορούσε σε συνολικό προϋπολογισμό 449.200.000 ευρώ (321.000.000 ευρώ κοινοτική συνδρομή) και δεν συμπεριλάμβανε τους άξονες Προτεραιότητας 6 "Άλλες Περιβαλλοντικές Δράσεις" (164.076.656 ευρώ κοινοτικής συνδρομής) και 9 "Έργα Περιβάλλοντος με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα" (δεν είναι καθορισμένο το ποσό της κοινοτικής συνδρομής).
Στις 4/10/2001 εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Απόφαση, με βάση την οποία επανακαθορίσθηκε η άμεσα χορηγούμενη κοινοτική συνδρομή (στο ποσό των 22.470.000 ευρώ).
Τέλος με την Ε(2001) 4333/31.12.2001 Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε η από 24/07/2001 Απόφαση, συμπεριλήφθηκε στο ΕΠΠΕΡ ο άξονας Προτεραιότητας 6 και οι τελικοί χρηματοδοτικοί πίνακες του Προγράμματος αναφέρονται σε συνολικό προϋπολογισμό 677.855.545 ευρώ (485.073.656 κοινοτική συνδρομή).
Το ΕΠΠΕΡ έχει ως κύριο στόχο την υλοποίηση δράσεων εθνικής σημασίας και την πραγματοποίηση παρεμβάσεων ιδιαίτερης σημασίας από πλευράς τεχνογνωσίας, πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος, συμπληρωματικότητας κ.λπ.
Το ΕΠΠΕΡ έχει συνολικό προϋπολογισμό 677,85 εκατομ. ευρώ και αποτελείται από 10 άξονες Προτεραιότητας, ως ακολούθως:

Αξονας Προτεραιότητας 1: Υδατικό Περιβάλλον
Συνολικό κόστος: 22,2 εκατομμύρια ευρώ
Στον άξονα περιλαμβάνονται δράσεις που αφορούν στην παρακολούθηση της ποιότητας των επιφανειακών και υπογείων νερών, των νερών που προορίζονται για πόσιμα και των παράκτιων και θαλασσίων νερών. Επίσης, ειδικές δράσεις σχετικές με την προσαρμογή της χώρας στις απαιτήσεις της οδηγίας πλαίσιο 2000/60/ΕΕ "Για τη θέσπιση κοινοτικού πλαισίου δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων". Περιλαμβάνονται επίσης δράσεις που αφορούν στην εξοικονόμηση των υδατικών πόρων σε συστήματα ύδρευσης, την ανάληψη δράσεων και πρωτοβουλιών για τη στήριξη της αποτελεσματικής λειτουργίας των μονάδων επεξεργασίας λυμάτων και την προώθηση προγράμματος μείωσης της νιτρορύπανσης.

Αξονας Προτεραιότητας 2: Στερεά απόβλητα
Συνολικό κόστος: 27,5 εκατομ. ευρώ
Στον άξονα περιλαμβάνονται δράσεις που αφορούν στη δημιουργία (μικρής κλίμακας) ΧΥΤΑ, τον καθαρισμό των Ακτών, την αποκατάσταση παλαιών χώρων εναπόθεσης απορριμμάτων, προγράμματα ανακύκλωσης - Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων υλικών - και αξιολόγηση και αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τους φορείς διαχείρισης. Επίσης δράσεις που αφορούν στην εξυγίανση - αποκατάσταση χώρων ρυπασμένων από επικίνδυνα απόβλητα, ειδικά προγράμματα ανακύκλωσης (ηλεκτρικές στήλες - συσσωρευτές), την ολοκλήρωση της Μονάδας αποτέφρωσης παθογόνων (νοσοκομειακών) στην Αττική και ενέργειες ευαισθητοποίησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των επιχειρήσεων και των πολιτών.

Αξονας Προτεραιότητας 3:
Πολιτική προστασία, προστασία τοπίων και θαλάσσιου περιβάλλοντος
Συνολικό κόστος: 26,8 εκατομ. ευρώ
Στον άξονα περιλαμβάνεται η προώθηση και υλοποίηση προγραμμάτων διαχείρισης και αντιμετώπισης ατυχημάτων μεγάλης έκτασης (από τεχνολογικά ατυχήματα και φυσικές καταστροφές). Επίσης δράσεις που αφορούν στην προστασία και αποκατάσταση τοπίων και της μη προστατευόμενης φύσης (εκτός δικτύου Natura 2000) από παράνομες και οχλούσες δραστηριότητες, όπως αυθαίρετη δόμηση, ανεξέλεγκτη απόρριψη απορριμμάτων, εξορύξεις.
Περιλαμβάνονται επίσης δράσεις για την προστασία εδαφών και ακτών από τη διάβρωση. Τέλος ο άξονας περιλαμβάνει την προμήθεια τουλάχιστον τεσσάρων, σύγχρονων, αμιγώς αντιρρυπαντικών πλοίων και την κατάρτιση και υλοποίηση σχεδίων ελέγχου ποιότητας περιβάλλοντος, εκτίμησης κινδύνου, διαχείρισης επικινδυνότητας και ενημέρωσης κοινού και φορέων.

Αξονας προτεραιότητας 4:
Ατμοσφαιρικό περιβάλλον - θόρυβος
Συνολικό κόστος: 32,4 εκατομ. ευρώ
O άξονας περιλαμβάνει:
- δράσεις για την κάλυψη υποχρεώσεων που απορρέουν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία (προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για την παρακολούθηση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, δημιουργία μηχανισμού για τη διασφάλιση του αξιόπιστου των μετρήσεων).
- δράσεις που αφορούν σε ελέγχους και παρεμβάσεις σε πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
- δράσεις για την κάλυψη υποχρεώσεων που απορρέουν από διεθνείς συμβάσεις, που αφορούν παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα (φαινόμενο του θερμοκηπίου, προστασία της ανώτερης στιβάδας του όζοντος).
Επίσης δράσεις που αφορούν κυρίως στη χαρτογράφηση των επιπέδων θορύβου σε περιοχές με ιδιαίτερα προβλήματα, την εκπόνηση προγραμμάτων για τη μείωση των επιπέδων θορύβου και δράσεις αντιθορυβικής προστασίας (Κατασκευή ηχοπετασμάτων, δενδροφυτεύσεις, αντιθορυβικά οδοστρώματα).
Αξονας Προτεραιότητας 5:
Θεσμοί - Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση
Συνολικό κόστος: 26,6 εκατομ. ευρώ
Στον άξονα περιλαμβάνεται:
- η ανάπτυξη και έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης
- η επέκταση και ολοκλήρωση του Εθνικού Δικτύου Πληροφοριών Περιβάλλοντος (σε συσχετισμό με τις δράσεις της κοινωνίας της πληροφορίας)
- η ανάπτυξη και λειτουργία μηχανισμού ελέγχου της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων σε έργα και δραστηριότητες (Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος)
- η ανάπτυξη του Μηχανισμού Τεχνικής Υποστήριξης για δράσεις που αφορούν στα στερεά απόβλητα και τα λύματα (ομάδα έργου της ΜOΔ)
- η ανάπτυξη και υποστήριξη της λειτουργίας της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ
- η ενίσχυση, υποστήριξη και εφαρμογή εθελοντικών περιβαλλοντικών συστημάτων (π.χ. EΜΑS, Eco-Label)
- δράσεις εναρμόνισης της χώρας με οδηγίες οριζόντιου χαρακτήρα, όπως αυτή που αφορά στον ολοκληρωμένο έλεγχο και την πρόληψη της ρύπανσης (IPPC) και
- σχεδιασμός και εφαρμογή προγραμμάτων με βάση την αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει".
Επίσης το σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών και φορέων.
Αξονας Προτεραιότητας 6:
Αλλες περιβαλλοντικές δράσεις (πρώην Κτηματολόγιο)
Συνολικό κόστος: 228,65 εκατομ. ευρώ)
Ο άξονας περιλαμβάνει έργα ορεινής υδρονομίας, έργα μεταφοράς και διανομής επιφανειακού νερού, συμπληρωματικά έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και έργα συλλογής και αποθήκευσης ομβρίων υδάτων σε νησιωτικές περιοχές. Επίσης έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και έργα επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων, με τεχνικές λύσεις προσαρμοσμένες σε ιδιαιτερότητες του θέματος (π.χ. φυσικά συστήματα επεξεργασίας λυμάτων).

Αξονας Προτεραιότητας 7:
Χωροταξία - Πολεοδομία, Αναπλάσεις
Συνολικό κόστος: 96,8 εκατομ. ευρώ
Στο πλαίσιο του άξονα προβλέπεται η προώθηση του χωροταξικού σχεδιασμού σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και μηχανισμών εφαρμογής, ελέγχου και υποστήριξής του, επίσης η εκπόνηση Ρυθμιστικών Σχεδίων, Πολεοδομικών Μελετών, Σχεδίων Χωρικής και Oικιστικής Oργάνωση Ανοικτής Πόλης (ΣΧOΑΠ) και Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ). Επίσης
- Η αναβάθμιση επιλεγμένων σημείων του Μητροπολιτικού κέντρου της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Πειραιά και άλλων μεγάλων πόλεων με παρεμβάσεις εθνικού καινοτόμου χαρακτήρα.
- Η προστασία και ανάδειξη της παράκτιας ζώνης σε τουριστικές περιοχές και η προστασία περιοχών ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.
- Η προστασία και ανάδειξη ιστορικών κέντρων - συνόλων.
- Η υλοποίηση της Εθνικής Πολιτικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη πόλεων και οικισμών, προκειμένου η χώρα να ανταποκριθεί στις σχετικές κοινοτικές και διεθνείς υποχρεώσεις της (εφαρμογή της Habitat II Agenda).

Αξονας Προτεραιότητας 8:
Διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, βιότοποι
Συνολικό κόστος: 206,9 εκατομ. ευρώ
Βασικός στόχος του άξονα είναι η εγκαθίδρυση καθεστώτος ολοκληρωμένης προστασίας, διοίκησης και διαχείρισης σε τουλάχιστον 25 περιοχές από τον Εθνικό Κατάλογο Natura 2000. Oι επιπλέον στόχοι του άξονα είναι:
- Η εκπόνηση σχεδίων δράσης για ιδιαίτερα απειλούμενα είδη της χλωρίδας και πανίδας καθώς και η καταγραφή της κατανομής των σημαντικότερων ειδών στις περιοχές του Εθνικού Καταλόγου Natura 2000.
- Η πιλοτική εφαρμογή δράσεων προστασίας και διαχείρισης οικοσυστημάτων και τοπίων Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους.
Τέλος ο άξονας περιλαμβάνει το Μεγάλο Έργο της επαναδημιουργίας της Λίμνης Κάρλας.
Αξονας Προτεραιότητας 9:
Έργα περιβάλλοντος με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα

Το ποσό (συνολικό κόστος) του άξονα θα προσδιοριστεί κατά την πρώτη φάση εφαρμογής του προγράμματος και το αργότερα κατά την ενδιάμεση αξιολόγηση (2003).
Μέσω του άξονα αυτού θα χρηματοδοτηθούν εγκαταστάσεις αντιρρύπανσης στους τομείς της επεξεργασίας λυμάτων, διαχείρισης στέρεων αποβλήτων και μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ηχορρύπανσης.
Το συνολικό ποσό ενίσχυσης, που θα χορηγείται στην ίδια επιχείρηση, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ (περίπου 35 δισ. δρχ.) σε περίοδο τριών χρόνων.
Αξονας Προτεραιότητας 10: Τεχνική βοήθεια
Συνολικό κόστος: 10 εκατομ. ευρώ
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]

11. Η Ευρωπαϊκή πολιτική για το Περιβάλλον
Η φθορά του περιβάλλοντος αυξήθηκε με σταθερούς ρυθμούς τις τελευταίους δεκαετίες. Κάθε χρόνο, στα κράτη μέλη παράγονται περίπου 2 δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων και ο αριθμός αυτός αυξάνει κατά 10% ετησίως. Όσον αφορά στο διοξείδιο του άνθρακα, σημειώνεται αύξηση των εκπομπών CO2 από τα νοικοκυριά και τις μεταφορές, καθώς και αύξηση της κατανάλωσης ρυπογόνων μορφών ενέργειας. Η ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων πολιτών, ιδιαίτερα στις αστικές ζώνες, γνωρίζει ραγδαία υποβάθμιση (ρύπανση, ηχητικές οχλήσεις, βανδαλισμοί).
Κατόπιν τούτων, η προστασία του περιβάλλοντος αναδεικνύεται σε ένα από τα κυριότερα προβλήματα που καλείται η Ευρώπη να αντιμετωπίσει. Η Κοινότητα απετέλεσε το στόχο έντονης κριτικής επειδή ευνόησε την ανάπτυξη της οικονομίας και των εμπορικών συναλλαγών, αποδίδοντας μικρότερη σημασία στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σήμερα, αναγνωρίζεται ότι το ευρωπαϊκό μοντέλο ανάπτυξης δεν είναι δυνατόν να στηρίζεται στην εξάντληση των φυσικών πόρων και στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Oι πρώτες κοινοτικές δράσεις οι οποίες άρχισαν το 1982, εγγεγραμμένες σε 4 διαδοχικά προγράμματα δράσεως, υιοθετούσαν μια κάθετη και τομεακή προσέγγιση των οικολογικών προβλημάτων. Κατά την περίοδο αυτήν, η Κοινότητα θέσπισε περίπου 200 νομοθετικές πράξεις, κυρίως για τον περιορισμό της ρύπανσης, μέσω της θέσπισης ελάχιστων προτύπων, ιδιαίτερα δε σε θέματα διαχείρισης των αποβλήτων, ρύπανσης των υδάτων και του αέρα.
Η θέσπιση του κανονιστικού αυτού πλαισίου δεν ανέστειλε την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Η ευαισθητοποίηση του κοινού έναντι των κινδύνων που συνδέονταν με τα παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα, κατέστησε αναπόδραστη την υιοθέτηση μιας συντονισμένης, σε ευρωπαϊκή και διεθνή κλίμακα, προσέγγισης.
Έκτοτε αναπτύχθηκε σταθερά η κοινοτική δράση, μέχρις ότου η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση την αναβαθμίσει σε επίπεδο επίσημης πολιτικής. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ συνέχισε στην κατεύθυνση αυτή, με την ενσωμάτωση της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης στους στόχους της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και με την ανάδειξη του υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος σε μια από τις απόλυτες προτεραιότητες.
Για λόγους αποτελεσματικότητας, το πέμπτο πρόγραμμα δράσεως για το περιβάλλον, "προς μια αειφόρο ανάπτυξη" θέσπισε τις αρχές μιας βουλησιαρχικής ευρωπαϊκής στρατηγικής για την περίοδο 1992-2000 και σηματοδότησε την αρχή μιας οριζόντιας κοινοτικής δράσεως, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες ρυπάνσεως (βιομηχανία, ενέργεια, τουρισμός, μεταφορές, γεωργία).
Η εγκάρσια αυτή προσέγγιση της πολιτικής για το περιβάλλον επιβεβαιώθηκε από την επιτροπή σε συνέχεια της ανακοίνωσης του 1998 σχετικά με την ενσωμάτωση του περιβάλλοντος στις πολιτικές της Ένωσης, καθώς και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βιέννης (11-12 Δεκεμβρίου 1998). Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής πολιτικής στις άλλες πολιτικές κατέστη υποχρεωτική για τα θεσμικά όργανα της Κοινότητας. Από τότε, η ενσωμάτωση αυτή απετέλεσε αντικείμενο διαφόρων κοινοτικών νομοθετικών πράξεων, ιδίως στους τομείς της απασχόλησης, της ενέργειας, της γεωργίας, της αναπτυξιακής συνεργασίας, της ενιαίας αγοράς, της βιομηχανίας, της αλιείας, της οικονομικής πολιτικής και των μεταφορών.
Το Μάιο του 2001, εγκρίθηκε μια ανακοίνωση σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον αειφόρο ανάπτυξη. Στην ανακοίνωση καθορίζονται οι στόχοι για μακροπρόθεσμη αειφόρο ανάπτυξη, που εστιάζονται κυρίως στην αλλαγή του κλίματος, τις μεταφορές, την υγεία και τους φυσικούς πόρους.
Η ανάγκη για κοινοτική δράση σε θέματα ευθύνης για ζημίες που προκαλούνται στο περιβάλλον, καθώς και σε θέματα αποκατάστασης, βρίσκεται σε καλό δρόμο μετά την έκδοση της Λευκής Βίβλου για την περιβαλλοντική ευθύνη, το Φεβρουάριο του 2000.
Στο έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, που βρίσκεται στη διαδικασία έγκρισης, τίθενται οι προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας έως το 2010. Δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα σε τέσσερις τομείς: αντιμετώπιση των κλιματικών μεταβολών, φύση και βιοποικιλότητα, περιβάλλον και υγεία, διαχείριση των φυσικών πόρων και των αποβλήτων. Προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι προτεραιότητας, προτείνονται οι εξής γραμμές δράσης: βελτίωση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, συνεργασία με την αγορά και τους πολίτες και βελτίωση της ενσωμάτωσης του περιβάλλοντος στις άλλες κοινοτικές πολιτικές. Ένα νεωτεριστικό στοιχείο, που αξίζει να τονιστεί, είναι η ολοκληρωμένη πολιτική για τα προϊόντα. Αποσκοπεί στην ανάπτυξη μιας περισσότερο οικολογικής αγοράς προϊόντων, με την προώθηση προϊόντων με λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]


11α. Μέσα και εφαρμογή
Το φάσμα των περιβαλλοντικών μέσων διευρύνθηκε παράλληλα με την ανάπτυξη της πολιτικής περιβάλλοντος. Πέραν της θεσπίσεως ενός νομοθετικού πλαισίου, που μεριμνά για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος, εγγυούμενο, εκ παραλλήλου, τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η Κοινότητα θέσπισε ένα χρηματοδοτικό μέσον: το πρόγραμμα Life, καθώς και τεχνικά μέσα: το οικολογικό σήμα, το κοινοτικό σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης και οικολογιστικού ελέγχου, το σύστημα εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των δημόσιων και ιδιωτικών έργων, τα κριτήρια βάσει των οποίων διεξάγονται οι περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις στα κράτη μέλη.
Βαθμιαία, αναβαθμίστηκε ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Oργανισμού Περιβάλλοντος. Η σύστασή του αποβλέπει στη συλλογή και διάχυση συγκρίσιμων πληροφοριών στον τομέα του περιβάλλοντος. O ρόλος του είναι καθαρά συμβουλευτικός, πλην όμως οι δραστηριότητες του Oργανισμού γίνονται ολοένα και καθοριστικότερες κατά τη θέσπιση νέων μέτρων ή κατά την εκτίμηση των επιπτώσεων ήδη εκδοθεισών αποφάσεων.
Σήμερα επιδιώκεται η μεγαλύτερη ποικιλία των περιβαλλοντικών μέσων, ευνοώντας ειδικότερα την προσφυγή τους περιβαλλοντικούς φόρους (αρχή του "ο ρυπαίνων πληρώνει"), στην περιβαλλοντική λογιστική και στις αυτοδεσμευτικές συμφωνίες. Χωρίς την αποτελεσματική εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, καμία πρόοδος δεν είναι δυνατή. Η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής εξαρτάται από τη θέσπιση κινήτρων για τους οικονομικούς συντελεστές (επιχειρήσεις και καταναλωτές). [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11β. Η διαχείριση των αποβλήτων
Η κοινοτική πολιτική για τη διαχείριση των αποβλήτων στηρίζεται σε δύο συμπληρωματικές στρατηγικές:
 πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, μέσω της βελτίωσης του σχεδιασμού των προϊόντων,
 ανάπτυξη της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης των αποβλήτων.
 τη μείωση της ρύπανσης που οφείλεται στην καύση των αποβλήτων.
Η Κοινοπραξία επέλεξε να αναβαθμίσει την ευθύνη του παραγωγού. Κατ' αυτόν τον τρόπο, στο θέμα των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους, η οδηγία του Σεπτεμβρίου 2000 προβλέπει τη δημιουργία συστήματος συλλογής των οχημάτων που βρίσκονται στο τέλος του κύκλου ζωής τους, με επιβάρυνση του παραγωγού. Με την ίδια προοπτική, βρίσκονται στη διαδικασία έγκρισης δύο προτάσεις οδηγιών που αφορούν τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικινδύνων ουσιών στα εν λόγω είδη εξοπλισμού.
Σε διεθνές επίπεδο, η προσέγγιση αυτή επελέγη επίσης στην πρώτη Συνδιάσκεψη των μερών στη σύμβαση OSPAR για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος στο Βορειανατολικό Ατλαντικό όπου, μεταξύ άλλων, εξετάσθηκε η διάλυση και η διάθεση των υπεράκτιων εγκαταστάσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα μέρη στη Σύμβαση υιοθέτησαν τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία στηριζόταν στην αρχή της απαγόρευσης της τελικής διάθεσης στη θάλασσα των εν λόγω εγκαταστάσεων και στην επιβάρυνση των ιδιοκτητών των εγκαταστάσεων με το κόστος διάλυσης και τελικής διάθεσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσδιόρισε τις ροές αποβλήτων που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά προτεραιότητα. Κατά συνέπεια, θέσπισε νομοθεσία σχετικά με τα απορρίμματα συσκευασιών, τις μπαταρίες και τα έλαια. Απετέλεσαν επίσης αντικείμενο κοινοτικών μέτρων οι διάφοροι τρόποι επεξεργασίας των αποβλήτων, όπως η υγειονομική ταφή και η αποτέφρωση.
Η Κοινότητα αποτελεί μέρος στη Σύμβαση για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και για τη διάθεσή τους (Σύμβαση της Βασιλείας), στην οποία άνω των 100 χωρών αποτελούν Μέρη. Η Κοινότητα επικύρωσε ήδη την τροποποίηση της εν λόγω Συμβάσεως, η οποία προβλέπει την απαγόρευση των εξαγωγών επικίνδυνων αποβλήτων από τις χώρες του OOΣΑ, της Κοινότητας και του Λιχτενστάιν προς εκτός OOΣΑ χώρες, είτε για τη διάθεσή τους, είτε για την ανακύκλωση ή αξιοποίησή τους. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11γ. Oι ηχητικές οχλήσεις
Βασικός άξονας της κοινοτικής στρατηγικής απετέλεσε, επί μακρόν, η θέσπιση ελάχιστων επιπέδων θορύβου που προέρχεται από ορισμένα μηχανήματα (μηχανές κοπής του γρασιδιού, μοτοσικλέτες, ή, πιο πρόσφατα, αεροπλάνα και υλικά που χρησιμοποιούνται στο εξωτερικό κτιρίων).
Στο πλαίσιο της πράσινης βίβλου του 1996, η Επιτροπή πρότεινε την επέκταση της στρατηγικής αυτής, μειώνοντας τις εκπομπές θορύβου στην πηγή, αναπτύσσοντας την ανταλλαγή πληροφοριών και ενισχύοντας τη συνοχή των προγραμμάτων καταπολέμησης του θορύβου.
Προκειμένου να δοθεί νέα ώθηση στην καταπολέμηση του θορύβου, κατά τη διάρκεια του 2000, υπεβλήθη πρόταση οδηγίας, στην οποία καθορίζεται κοινοτική προσέγγιση σχετικά με την αξιολόγηση και τη διαχείριση του περιβαλλοντικού θορύβου, με σκοπό την προστασία της υγείας των πολιτών. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11δ. Η ρύπανση των υδάτων
Πολλές οδηγίες εκδόθηκαν από τα κράτη μέλη, προκειμένου να τεθούν σε εφαρμογή πρότυπα για την ποιότητα του νερού (πόσιμο νερό, ύδατα κολυμβήσεως, ύδατα για ιχθύς, ύδατα για οστρακοειδή).
Τα κοινοτικά μέτρα κατά τη δεκαετία του '80 και στην αρχή της δεκαετίας του '90 βασίστηκαν, κατά κύριο λόγο, στην αρχή των οριακών τιμών εκπομπών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν, μεταξύ άλλων, η επεξεργασία των αστικών λυμάτων και η καταπολέμηση της νιτρορρύπανσης.
Από το 1995 και μετά, η Κοινότητα άρχισε να ακολουθεί σφαιρικότερη προσέγγιση του ζητήματος της διαχείρισης των υδάτων. Αυτή η προσέγγιση κατέληξε στην οδηγία - πλαίσιο κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων, η οποία αποσκοπεί να προωθήσει τη βιώσιμη χρήση των υδάτινων πόρων και εξασφαλίσει τη συνεκτικότητα της πολιτικής επί του θέματος.
Η Κοινότητα είναι συμβαλλόμενο μέρος μιας σειράς διεθνών συμβάσεων που έχουν ως αντικείμενο την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος: η ήδη αναφερθείσα σύμβαση OSPAR, η Σύμβαση της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου Θαλάσσης (απόφαση του Συμβουλίου 77/585/ΕOΚ - Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 240, 19.09.1977), η Σύμβαση των Παρισίων για την προστασία του Βορειανατολικού Ατλαντικού. Άλλες συμβάσεις έχουν ως αντικείμενο την προστασία των υδάτινων ρευμάτων: η Σύμβαση του Ελσίνκι για τα διασυνοριακά υδάτινα ρεύματα και τις διεθνείς λίμνες, η Σύμβαση συνεργασίας για την προστασία και τη βιώσιμη χρήση του Δούναβη (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 342, 12.12.1977), η Σύμβαση για την προστασία του Ρήνου κ.ά. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11ε. Η ρύπανση του αέρα
Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα. Μια σημαντική μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία ευθύνεται για τη θέρμανση του πλανήτη, προϋποθέτει το συνδυασμό εθνικών και διεθνών μέτρων περιορισμού των εκπομπών ρυπογόνων αερίων.
Σε αυτή την οπτική, εγκρίθηκαν η Σύμβαση πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές (1992) και το Πρωτόκολλο του Κυότο (1997). Τα μέρη ανέλαβαν την υποχρέωση να μειώσουν τις οικείες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά 5% τουλάχιστον σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, στο διάστημα 2008 - 2012. Επανειλημμένως, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβεβαίωσε τη σταθερή δέσμευσή της έναντι του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Παροτρύνει τα μέρη να καταλήξουν σε συμφωνία, εν όψει της κύρωσής του και της θέσης του σε ισχύ το αργότερο το 2002. Κατά τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Στοκχόλμη (Ιούνιος 2001), η Ένωση εξέφρασε και τόνισε τις ανησυχίες της όσον αφορά την αμφισβήτηση του πρωτοκόλλου από ορισμένες χώρες, ιδίως τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά τη διάσκεψη στη Βόννη της επαναληπτικής 6ης Διάσκεψης των Μερών (COP6bis) (19-23 Ιουλίου 2001), τα μέρη της Σύμβασης - πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τους όρους εφαρμογής του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Η συμφωνία αυτή προετοιμάζει το έδαφος για την κύρωση του Πρωτοκόλλου. Τελικά στη Διάσκεψη του Μαρακές (COP, από 29 Oκτωβρίου ως 9 Νοεμβρίου 2001) τα μέρη ήρθαν σε συμφωνία που μεταφράζει σε κείμενο νομικά υποχρεωτικό τους όρους εφαρμογής του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Η συμφωνία αυτή θα επιταχύνει την επικύρωση του πρωτοκόλλου και θα οδηγήσει στην έναρξη ισχύος του το Σεπτέμβρη του 2002.
Προκειμένου να προχωρήσει προς την επίτευξη του στόχου, όπως καθορίστηκε στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Κιότο, η Κοινότητα ενέκρινε ένα πρόγραμμα για την αλλαγή του κλίματος και μία ανακοίνωση σχετικά με την ενεργοποίηση του. Στο πρόγραμμα επισημαίνονται ως τομείς δράσεων προτεραιότητας, ιδίως οι τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, της βιομηχανίας και της έρευνας. Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης μια Πράσινη Βίβλο για την καθιέρωση ενός συστήματος εμπορίας εκπομπών αερίων φαινομένου θερμοκηπίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Κοινότητα είναι επίσης μέρος της Σύμβασης της Γενεύης για τη διαμεθοριακή ρύπανση της ατμόσφαιρας σε μεγάλη απόσταση (απόφαση του Συμβουλίου 81/462/ΕOΚ - Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 171, 27.06.1981), καθώς και των διεθνών Πρωτοκόλλων σχετικά με τις ουσίες που προκαλούν οξίνιση, τα οποία συμπληρώνουν την υπόψη σύμβαση.
Η εν προκειμένω κοινοτική νομοθεσία έχει ως πρωταρχικό στόχο την καταπολέμηση των εκπομπών που προέρχονται από βιομηχανικές δραστηριότητες και από τα μεταφορικά οχήματα. Όσον αφορά τις μεταφορές, η στρατηγική στηρίζεται σε ορισμένους άξονες:
 μείωση των ρυπογόνων εκπομπών από τα οχήματα (καταλυτικές εξατμίσεις, τεχνικός έλεγχος),
 μείωση της κατανάλωσης των ιδιωτικής χρήσεως αυτοκινήτων (σε συνεργασία με την αυτοκινητοβιομηχανία),
 προαγωγή των "καθαρών" οχημάτων (φορολογικά μέτρα).
Για να βελτιωθεί η ποιότητα του αέρα, το Μάιο του 2001, εγκρίθηκε συνολική στρατηγική και εκδόθηκαν ή πρόκειται να εκδοθούν διάφορες οδηγίες. Αφορούν ιδίως τη μείωση της συγκέντρωσης του όζοντος στον περιβάλλοντα αέρα, τον καθορισμό ανωτάτων ορίων εθνικών εκπομπών για άλλους ατμοσφαιρικούς ρύπους και τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων που προέρχονται από μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11στ. Η προστασία της φύσεως
Στην Ευρώπη, 1000 περίπου είδη φυτών και άνω των 150 ειδών πτηνών απειλούνται σοβαρά ή τελούν υπό εξαφάνιση. Για να αντιμετωπισθεί η κατάσταση αυτή, η κοινοτική νομοθεσία θέσπισε σειρά διατάξεων για την προστασία της άγριας ζωής (προστασία ορισμένων ειδών όπως τα πτηνά, οι φώκιες, τα κητοειδή και τα δελφίνια) και των φυσικών ενδιαιτημάτων (προστασία των δασών και των υδάτινων ρευμάτων).
Πιο πρόσφατα, η Κοινότητα δημοσίευσε σχέδια δράσης υπέρ της βιοποικιλότητας στους τομείς των φυσικών πόρων, της γεωργίας, της αλιείας, της αναπτυξιακής βοήθειας και της οικονομικής συνεργασίας.
Η Κοινότητα είναι συμβαλλόμενο μέρος μιας σειράς συμβάσεων, ειδικότερα δε της Σύμβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης, της Σύμβασης της Βόννης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών και της Σύμβασης του Ρίο Ιανέιρο για τη βιολογική ποικιλομορφία. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11ζ. Oι φυσικοί και τεχνολογικοί κίνδυνοι
Oι σύγχρονες κοινωνίες είναι ολοένα και περισσότερο εκτεθειμένες σε πάσης φύσεως κινδύνους, τόσο φυσικούς, όσο και τεχνολογικούς και περιβαλλοντικούς. Προκειμένου να συμβάλει στην πρόληψη των εν λόγω κινδύνων και να είναι προετοιμασμένη για την αντιμετώπιση τυχόν επακόλουθων καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης, η Κοινότητα κατάρτισε πρόγραμμα κοινοτικής δράσεως για την πολιτική άμυνα, το οποίο παρατάθηκε έως το 2004, καθώς και οδηγία για την πρόληψη των σοβαρών βιομηχανικών κινδύνων. Η Κοινότητα υπέγραψε επίσης τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τις διασυνοριακές επιπτώσεις των βιομηχανικών ατυχημάτων.
Όσον αφορά την πυρηνική ενέργεια, η Κοινότητα θέσπισε σειρά διατάξεων, όπως οδηγίες για την ακτινοπροστασία, καθώς και ένα σχέδιο δράσεως για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων. Καθιερώθηκε επίσης τεχνική συνεργασία για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων.
Σε όλους αυτούς τους κινδύνους, προστέθηκαν οι γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤO). Προκειμένου να αντιμετωπίσει τις ενδεχόμενες επιπτώσεις των ΓΤO στο περιβάλλον, η Κοινότητα εξέδωσε δύο οδηγίες: μία, για την ελευθέρωση ΓΤO στο περιβάλλον και μία άλλη, με την οποία ρυθμίζεται η περιορισμένη χρήση τους. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11η. Η διεύρυνση
Η κατάσταση των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ΧΚΑΕ) στον τομέα του περιβάλλοντος είναι σήμερα κρίσιμη. Η διεύρυνση της Ένωσης στις χώρες ΧΚΑΕ αποτελεί μια περιβαλλοντική πρόκληση, διαστάσεων μη συγκρίσιμων με τις αντίστοιχες των προηγούμενων προσχωρήσεων.
Oι υποψήφιες για προσχώρηση χώρες οφείλουν να έχουν ενσωματώσει στη νομοθεσία τους το κοινοτικό περιβαλλοντικό κεκτημένο. Πρόκειται, κατ' ανάγκην, για μακροχρόνια διαδικασία.
Oι υποψήφιες χώρες οφείλουν να κινητοποιήσουν, οι ίδιες τους αναγκαίους πόρους για τη μεταφορά του περιβαλλοντικού κεκτημένου, πλην όμως η Κοινότητα και τα κράτη μέλη καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, μέσω των διμερών προγραμμάτων. Κύριο όχημα ανάπτυξης των προσπαθειών της Επιτροπής στον τομέα του περιβάλλοντος είναι το πρόγραμμα Phare, καθώς και η ενθάρρυνση της συμμετοχής των υποψηφίων χωρών στο πρόγραμμα Life.
Η κοινοτική προενταξιακή ενίσχυση στον τομέα του περιβάλλοντος αυξήθηκε σημαντικά από το έτος 2000, χάρις στο μέσο προενταξιακών διαρθρωτικών πολιτικών (ΜΠΔΠ - ISPA), που αφορά τους τους τομείς του περιβάλλοντος και των μεταφορών.
Oι υποψήφιες για προσχώρηση χώρες έχουν συνάψει συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ώστε να συμμετάσχουν στον Ευρωπαϊκό Oργανισμό Περιβάλλοντος και στο ευρωπαϊκό δίκτυο πληροφοριών και παρατηρήσεων σχετικά με το περιβάλλον. Η συμμετοχή αυτή θα γίνει πραγματικότητα κατά τη διάρκεια του 2001. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



11θ. Η διεθνής συνεργασία
Η Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας προβλέπει, μεταξύ των στόχων περιβαλλοντικής πολιτικής της Κοινότητας, στο άρθρο 130 P, την προαγωγή μέτρων σε διεθνές επίπεδο προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα περιφερειακά ή οικουμενικά περιβαλλοντικά προβλήματα. Προς το σκοπό αυτόν, η Συνθήκη προβλέπει τη συνεργασία της Κοινότητας με τις τρίτες χώρες και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς.
Βάσει αυτού, η Κοινότητα, ήδη από τη δεκαετία του '70, είναι συμβαλλόμενο μέρος σε διεθνείς συμβάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Σήμερα, η Κοινότητα είναι συμβαλλόμενο μέρος σε περισσότερες από 20 συμβάσεις και συμφωνίες επί θεμάτων περιβάλλοντος και συμμετέχει ενεργά στις διαπραγματεύσεις για την θέσπιση των πράξεων αυτών, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της. Η Κοινότητα συμμετέχει επίσης, συνήθως ως παρατηρητής, στις δραστηριότητες και διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών ή προγραμμάτων, ιδίως υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών (Η.Ε.).
Oρισμένες από τις εν λόγω συμβάσεις έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα, ενώ άλλες, περιφερειακό. Μεταξύ των παγκόσμιων συμβάσεων, πρέπει να σημειωθεί η Σύμβαση της Βιέννης για την προστασία της στιβάδας του όζοντος (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 297, 31.10.1988) και το οικείο Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 297, 31.10.1988), οι Συμβάσεις των ΗΕ για τη βιολογική ποικιλομορφία και τις κλιματικές μεταβολές (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 33, 07.02.1994), η Σύμβαση του Aarhus για την πρόσβαση σε πληροφορίες και στη δικαιοσύνη.
Η Κοινότητα υπέγραψε επίσης το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο προβλέπει μέτρα και υποχρεώσεις για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]

12. Έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον - Το περιβάλλον κατά το έτος 2010: το δικό μας μέλλον, η δική μας επιλογή.

1) Στόχος
Καθορισμός των προτεραιοτήτων και των αντικειμενικών στόχων της περιβαλλοντικής πολιτικής της Κοινότητας μέχρι το έτος 2010 και μετέπειτα, καθώς και αναλυτική απαρίθμηση των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για να συμβάλουν στην υλοποίηση της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης.

2) Πράξη
Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Oικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 24ης Ιανουαρίου 2001 σχετικά με το έκτο κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον "Το περιβάλλον κατά το έτος 2010: το δικό μας μέλλον, η δική μας επιλογή" [COM (2001) 31 τελικό - Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

3) Σύνοψη
1. Στην ανακοίνωση αυτή παρουσιάζεται το έκτο κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον με τον τίτλο "Το περιβάλλον κατά το έτος 2010: το δικό μας μέλλον, η δική μας επιλογή", το οποίο θα καλύψει τη χρονική περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2001 έως τις 31 Δεκεμβρίου το 2010. Το πρόγραμμα αυτό εμπνέεται από το πέμπτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, το οποίο κάλυψε τη χρονική περίοδο 1992 - 2000 και από την αντίστοιχη απόφαση σχετικά με την επανεξέτασή του. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



12.4) Η στρατηγική προσέγγιση
2. Στην παρούσα ανακοίνωση επισημαίνεται ότι για να αντιμετωπιστούν τα σημερινά περιβαλλοντικά προβλήματα, θα χρειαστεί να υπερκερασθεί η αυστηρά νομοθετική στρατηγική, για να τεθεί σε εφαρμογή μια στρατηγική προσέγγιση. Η προσέγγιση αυτή οφείλει να εκμεταλλευθεί τους ποικιλόμορφους λειτουργικούς μηχανισμούς και μέτρα για να επηρεασθεί η διαδικασία λήψεως των αποφάσεων στους επιχειρηματικούς κύκλους, αλλά και στο χώρο των καταναλωτών, της πολιτικής και των πολιτών. Με την ανακοίνωση προτείνεται να ακολουθηθούν πέντε πρωταρχικοί άξονες λήψης στρατηγικών μέτρων: η βελτίωση της υλοποίησης της ισχύουσας νομοθεσίας, η ενσωμάτωση του περιβάλλοντος στις άλλες πολιτικές, η συνεργασία με τις δυνάμεις της αγοράς, η εμπλοκή και η τροποποίηση της συμπεριφοράς των πολιτών και ο συνυπολογισμός του περιβάλλοντος στις σχετικές αποφάσεις που αφορούν τη χωροταξική διαρρύθμιση και διαχείριση. Για καθέναν από τους άξονες αυτούς προτείνεται η ανάληψη ειδικών δράσεων.
3. Για να βελτιωθεί η εφαρμογή των νομοθετικών μέτρων, ενδείκνυται η ανάληψη των εξής ειδικών δράσεων:
 Η υποστήριξη του δικτύου IMPEL (ΕΝ) και η επέκτασή του στις υποψήφιες για προσχώρηση χώρες.
 Η προετοιμασία εκθέσεων σχετικά με την έμπρακτη εφαρμογή των διατάξεων του περιβαλλοντικού δικαίου.
 Η γνωστοποίηση των αξιολογότερων ή και των μετριότερων αποτελεσμάτων από την υλοποίηση των ρυθμίσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
 Η βελτίωση των προτύπων περιβαλλοντικής επιθεώρησης.
 Η καταπολέμηση της περιβαλλοντικής εγκληματικότητας.
 Η διασφάλιση της έμπρακτης εφαρμογής με την προσφυγή σε συγκεκριμένα μέτρα ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
4. Για να ενσωματωθεί το περιβάλλον στις άλλες πολιτικές, η ανακοίνωση προτείνει:
 τη δημιουργία συμπληρωματικών μηχανισμών ενσωμάτωσης
 την έμπρακτη εφαρμογή των διατάξεων της Συνθήκης που αφορούν την ενσωμάτωση των διατάξεων
 την επεξεργασία δεικτών για να ελέγχεται η διαδικασία της ενσωμάτωσης.
5. Η συνεργασία με τις δυνάμεις της αγοράς θα μπορούσε να συντελείται με επίκεντρο τα εξής σημεία:
 τη διευρυμένη εφαρμογή του κοινοτικού συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης και ελέγχου (EMAS)
 την παρότρυνση των επιχειρήσεων να δημοσιεύουν τις επιδόσεις τους και να σέβονται τις συγκεκριμένες απαιτήσεις οι οποίες ισχύουν στον τομέα του περιβάλλοντος
 τη θέσπιση συστημάτων αντισταθμιστικής αποζημίωσης για τις επιχειρήσεις οι οποίες σέβονται το περιβάλλον
 την ενθάρρυνση της σύναψης προαιρετικών συμφωνιών
 την κατάρτιση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής προϊόντων
 την προώθηση της χρήσης και της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των οικολογικών σημάτων
 την προαγωγή μιας πολιτικής δημοσίων αγορών η οποία θα σέβεται το περιβάλλον
 τη θέσπιση των συγκεκριμένων νομοθετικών διατάξεων σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη.
6. Για να βοηθηθεί η συμμετοχή των πολιτών και να τροποποιηθεί η συμπεριφορά τους, υποδεικνύεται η ανάληψη των εξής δράσεων:
 η παροχή υποστήριξης στους πολίτες για να προσμετρούν και να βελτιώνουν τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις
 η παροχή σε αυτούς περισσότερων ποιοτικών πληροφοριών σχετικά με το περιβάλλον.
7. Για να ληφθεί υπόψη το περιβάλλον κατά τη χωροταξική διαρρύθμιση και διαχείριση, προτείνεται η ανάληψη των εξής δράσεων:
 Η δημοσίευση σχετικής ανακοίνωσης για τη σημασία που έχει η ενσωμάτωση του περιβάλλοντος στη χωροταξική διαχείριση και διαρρύθμιση
 η βελτίωση της έμπρακτης εφαρμογής των διατάξεων της οδηγίας σχετικά με την αξιολόγηση των επιπτώσεων για το περιβάλλον
 η διάδοση των βέλτιστων πρακτικών και η προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών σχετικά με το βιώσιμο προγραμματισμό, συμπεριλαμβανομένου του προγραμματισμού στις αστικές περιοχές
 η ενσωμάτωση του βιώσιμου προγραμματισμού στην κοινοτική περιφερειακή πολιτική
 η τόνωση των αγρο - περιβαλλοντικών μέτρων στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής
 η δημιουργία συνεταιρικών σχέσεων για τη βιώσιμη διαχείριση του τουρισμού.
8. Στο επίκεντρο του έκτου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον βρίσκονται τέσσερις πρωταρχικοί τομείς δράσεις: οι κλιματικές μεταβολές, η βιοποικιλότητα, το περιβάλλον και η υγεία καθώς και η βιώσιμη διαχείριση των πόρων και των αποβλήτων. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



12.5) Oι κλιματικές μεταβολές
9. O επιδιωκόμενος στόχος στον τομέα αυτό είναι η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε επίπεδο που δεν θα προκαλεί τεχνητές μεταβολές του κλίματος στη γη.
10. O βραχυπρόθεσμος στόχος που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να επιτευχθούν οι αντικειμενικοί στόχοι του πρωτοκόλλου του Κιότο, με άλλα λόγια δηλαδή από σήμερα μέχρι το χρονικό ορίζοντα του 2008 - 2012 να μειωθούν κατά 8% οι εκπομπές αερίων τύπου θερμοκηπίου σε συνάρτηση με τα επίπεδα του 1990. Περισσότερο μακροπρόθεσμα, από σήμερα μέχρι το έτος 2020, θα πρέπει οι εκπομπές αυτές να μειωθούν κατά ποσοστό 20 έως 40%, με την εφαρμογή μιας αποτελεσματικής διεθνούς συμφωνίας.
11. Oι προσπάθειες της Κοινότητας για την αντιμετώπιση των ζεόντων προβλημάτων που προκαλούνται από τις κλιματικές αλλαγές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες μέτρων:
 ενσωμάτωση των αντικειμενικών στόχων των κλιματικών μεταβολών στις διάφορες κοινοτικές πολιτικές και ιδίως στην ενεργειακή πολιτική και στην πολιτική των μεταφορών.
 μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου με τη λήψη ειδικών μέτρων για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, ευρύτερη εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενεργείας, προώθηση των συμφωνιών με τη βιομηχανία και εξοικονόμηση ενεργείας
 ανάπτυξη του εμπορίου εκπομπής αερίων σε πανευρωπαϊκή κλίμακα
 βελτίωση των ερευνών στον τομέα των κλιματικών μεταβολών
 βελτίωση της πληροφόρησης που παρέχεται στους πολίτες σχετικά με τις κλιματικές μεταβολές
 διερεύνηση των ενεργειακών επιδοτήσεων και του συμβιβάσιμου χαρακτήρα τους με τα ζέοντα προβλήματα των κλιματικών μεταβολών
 προετοιμασία της κοινωνίας για να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο των κλιματικών μεταβολών. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



12.6) Φύση και βιοποικιλότητα
12. O αντικειμενικός στόχος που επισημαίνεται από την ανακοίνωση στον τομέα αυτό είναι ο στόχος της προστασίας και αποκατάστασης των υποδομών και του τρόπου λειτουργίας των φυσικών συστημάτων, θέτοντας πέρας στον απορφανισμό της βιοποικιλότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε παγκόσμια κλίμακα.
13. Oι δράσεις που προτείνεται να αναληφθούν για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι οι ακόλουθες:
 η έμπρακτη εφαρμογή των διατάξεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ιδίως στους τομείς των υδάτινων πόρων και του αέρα
 η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας Seveso II
 ο συντονισμός από την Κοινότητα των μέτρων που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη, συνεπεία της επέλευσης ατυχημάτων και φυσικών καταστροφών
 η μελέτη της προστασίας των ζώων και των φυτών από τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες
 η προστασία, διαφύλαξη και αποκατάσταση του τοπίου
 η προστασία και προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των δασών
 η συγκρότηση της κοινοτικής στρατηγικής για την προστασία των εδαφών
 η προστασία και αποκατάσταση των ενάλιων και παράκτιων οικοσυστημάτων και η επέκταση του δικτύου Nature 2000 στα συστήματα αυτά
 η ενίσχυση της σήμανσης, του ελέγχου και των δυνατοτήτων ανίχνευσης των ΓΜO
 η ενσωμάτωση της προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας στην εμπορική πολιτική και στην πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας
 η κατάρτιση προγραμμάτων περισυλλογής πληροφοριών για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας
 η υποστήριξη των ερευνητικών εργασιών στον τομέα της προστασίας της φύσης. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



12.7) Περιβάλλον και υγεία
14. O επιδιωκόμενος στόχος που επισημαίνεται στην ανακοίνωση στον τομέα αυτό είναι η επίτευξη μίας περιβαλλοντικής ποιότητας που δεν θα θέτει σε κίνδυνο ούτε θα επηρεάζει αρνητικά την υγεία των προσώπων.
15. Στην παρούσα ανακοίνωση προτείνεται:
 ο εντοπισμός των κινδύνων που ανακύπτουν για την υγεία των προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των ηλικιωμένων ατόμων και η συνακόλουθη θέσπιση των νομοθετικών διατάξεων
 η καθιέρωση προτεραιοτήτων για το περιβάλλον και την υγεία στις άλλες πολιτικές καθώς και στην αντίστοιχη νομοθεσία για τους υδάτινους πόρους, τον αέρα, τα απόβλητα και το έδαφος
 η ενίσχυση των ερευνών που διεξάγονται στους τομείς της υγείας και του περιβάλλοντος
 η συγκρότηση ενός νέου συστήματος αξιολόγησης και διαχείρισης των κινδύνων από τις χημικές ουσίες
 η απαγόρευση ή ο περιορισμός της χρήσης των πιο επικίνδυνων ζιζανιοκτόνων και η εξασφάλιση της εφαρμογής των βέλτιστων πρακτικών χρήσης τους
 η διασφάλιση της έμπρακτης εφαρμογής των νομοθετικών διατάξεων για τους υδάτινους πόρους
 η εξασφάλιση της εφαρμογής των προτύπων για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και ο καθορισμός της στρατηγικής για την ατμοσφαιρική ρύπανση
 η υιοθέτηση και η εφαρμογή της οδηγίας για τους θορύβους.
Η διαχείριση των φυσικών πόρων και των αποβλήτων
16. O επιδιωκόμενος στόχος είναι να καταβληθεί μέριμνα, ούτως ώστε η κατανάλωση των ανανεώσιμων και των μη ανανεώσιμων πόρων να μην υπερβαίνει τα όρια που είναι σε θέση να αντέξει το περιβάλλον, διαχωρίζοντας την οικονομική ανάπτυξη από τη χρήση των πόρων, αλλά και βελτιώνοντας την αποδοτικότητα των πόρων αυτών και μειώνοντας την παραγωγή αποβλήτων. Σε ό,τι αφορά τα απόβλητα, επιδιώκεται ο ειδικός στόχος της μείωσης της τελικής τους ποσότητας κατά ποσοστό 20% μέχρι το χρονικό ορίζοντα του 2010 και κατά ποσοστό 50% από σήμερα μέχρι το έτος 2050.
17. Oι εφαρμοστέες δράσεις είναι οι εξής:
 η επεξεργασία της στρατηγικής για τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων, με καθορισμό των συγκεκριμένων προτεραιοτήτων και τη μείωση της κατανάλωσης
 η φορολόγηση της χρήσης των πόρων
 η κατάργηση των επιδοτήσεων που προωθούν την υπέρμετρη εκμετάλλευση των πόρων
 η ενσωμάτωση της βασικής αρχής της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης πολιτικής των προϊόντων, των συστημάτων απονομής του οικολογικού σήματος, των συστημάτων περιβαλλοντικής αξιολόγησης και ούτω καθ' εξής
 η επεξεργασία της στρατηγικής για την ανακύκλωση των αποβλήτων
 η βελτίωση των υφιστάμενων συστημάτων διαχείρισης των αποβλήτων και η πραγματοποίηση επενδύσεων για την ποσοτική και ποιοτική πρόληψη της δημιουργίας τους
 η ενσωμάτωση της προληπτικής πολιτικής αποφυγής των αποβλήτων στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης πολιτικής προϊόντων και στην κοινοτική στρατηγική που αφορά τις χημικές ουσίες. [ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]



12.8) Η διεθνής συγκυρία
18. Η ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών πτυχών σε όλους τους τομείς των εξωτερικών σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί στόχο του έκτου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον. Η πολιτική αυτή λαμβάνει υπόψη της τις προοπτικές της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προτείνει τη διεξαγωγή ευρύτατων διαβουλεύσεων με τις διοικητικές αρχές των υποψήφιων για προσχώρηση χωρών σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ προτείνει επίσης την αποκατάσταση στενών δεσμών συνεργασίας με τις ΜΚO και με τις επιχειρήσεις των χωρών αυτών. Σε έντονο βαθμό ενθαρρύνεται επίσης η κατάρτιση των διεθνών συμφωνιών που αφορούν τα θέματα του περιβάλλοντος.
[ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ]

13 Εθνική Περιβαλλοντική Πολιτική - Μέτρα Προστασίας
Η περιβαλλοντική πολιτική της Ελλάδας ενισχύθηκε, έθεσε σαφείς στόχους και δημιούργησε ένα ουσιαστικό νομικό πλαίσιο για τα περιβαλλοντικά ζητήματα κατά τη δεκαετία του '90. Oι κυριότεροι νόμοι για την προστασία του περιβάλλοντος είχαν θεσπισθεί στις δεκαετίες του '70 και του '80 (με πιο γνωστό το Ν. 1650/1986 για την προστασία του περιβάλλοντος, χωρίς φυσικά να ξεχνάμε και το άρθρο 24 του Συντάγματος το οποίο ορίζει ότι η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση των πολιτών και του κράτους), όμως η αποτελεσματική εφαρμογή τους δεν ήταν πάντοτε δυνατή κυρίως λόγω της έλλειψης ευνοϊκών οικονομικών αλλά και κοινωνικών συνθηκών. Έτσι, τα νομοθετήματα αυτά είχαν χαρακτήρα μάλλον αποσπασματικό και δεν δημιουργούσαν ένα συνεκτικό νομικό πλέγμα για τη προστασία του περιβάλλοντος.
Τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες οι οποίοι ώθησαν τις επιμέρους περιβαλλοντικές πολιτικές της Ελλάδας στον εκσυγχρονισμό: η ανάγκη εναρμόνισης με την περιβαλλοντική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η προσπάθεια βελτίωσης ποιότητας ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα και τα πλεονεκτήματα από μια θετική διεθνή εικόνα της χώρας στα περιβαλλοντικά ζητήματα και το αντίκτυπο στην τουριστική κίνηση.
Από τα μέσα της δεκαετίας του '90 κι έπειτα το βάρος της περιβαλλοντικής πολιτικής δόθηκε στην κατασκευή έργων υποδομής για το περιβάλλον, τα οποία οργανώνονται στη βάση Εξαετών Προγραμμάτων Δράσης. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Περιβάλλον", τα Περιβαλλοντικά Προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Συνοχής και οι περιβαλλοντικές δράσεις που εκπονούνται στο πλαίσιο των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ή των Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων αποτελούν τον πυρήνα της ελληνικής περιβαλλοντικής πολιτικής.
Σήμερα στην Ελλάδα, οι συνολικές δαπάνες για τον έλεγχο και την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ανέρχονται στο 1% του ΑΕΠ. Καθ' ύλην αρμόδιο Υπουργείο για τη διαχείριση θεμάτων σχετικών με το περιβάλλον είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΥΠΕΧΩΔΕ).
Όσον αφορά τη διαχείριση των Υδάτινων Πόρων της χώρας - θέμα ιδιαίτερα περίπλοκο στην Ελλάδα λόγω της γεωγραφίας του εδάφους της - αξίζει να σημειώσουμε ότι η ποιότητα των υδατικών πόρων γενικά και των παράκτιων υδάτων ειδικότερα, είναι εξαιρετικά υψηλή. Η καθαρότητα και η καταλληλότητα των ελληνικών ακτών έξαλλου επιβεβαιώνεται κάθε χρόνο με την απονομή των "γαλάζιων σημαιών" από τα αντίστοιχα ελεγκτικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έργα υποδομής τα οποία έχουν να κάνουν με τη διαχείριση των αστικών λυμάτων έχουν ήδη ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ μονάδες επεξεργασίας βιομηχανικών αποβλήτων έχουν εγκατασταθεί στις βιομηχανικές περιοχές. Στην περιοχή της Αθήνας ειδικότερα κατασκευάστηκαν το κέντρο βιολογικού καθαρισμού της Ψυτάλλειας, το οποίο συνέβαλε ουσιαστικά στη βελτίωση της ποιότητας των νερών του Σαρωνικού εργοστάσια ανακύκλωσης απορριμμάτων και ο νέος χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων στη βάση σύγχρονων προδιαγραφών.
Στο πεδίο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η ποιότητα του αέρα στην περιοχή της Αθήνας - η οποία είχε και το μεγαλύτερο πρόβλημα - τα τελευταία δέκα χρόνια έχει βελτιωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το θετικό αυτό αποτέλεσμα επιτεύχθηκε χάρη σε ένα συνδυασμό μέτρων τα οποία εφαρμόσθηκαν με αποφασιστικότητα (ανανέωση του στόλου των αυτοκινήτων, μετεγκαταστάσεις βιομηχανικών μονάδων κ.λπ.), βελτίωσης των συγκοινωνιακών υποδομών (κατασκευή γραμμών Μετρό, μετεγκατάσταση αεροδρομίου) και βελτίωσης της ποιότητας των χρησιμοποιουμένων καυσίμων. Η χρήση του φυσικού αερίου προχωρά με γοργούς ρυθμούς, το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου των αυτοκινήτων και η αντικατάστασή τους με νέα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας που εφαρμόσθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '90 είχε σημαντικά αποτελέσματα, ενώ μονάδες αποθείωσης έχουν εγκατασταθεί σε δύο από τα μεγαλύτερα διυλιστήρια της χώρας και στη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Μεγαλόπολη. Η ολοκλήρωση των συγκοινωνιακών δικτύων στην Αθήνα για τους Oλυμπιακούς Αγώνες του 2004 (κατασκευή τραμ, επέκταση Μετρό, κατασκευή προαστιακού σιδηροδρόμου, ανανέωση του στόλου των λεωφορείων με νέα που κινούνται με φυσικό αέριο) αλλά και τα έργα παρέμβασης σε κυκλοφοριακό επίπεδο σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας (κατασκευή νέων χώρων στάθμευσης και βελτίωση αστικών συγκοινωνιών στις πρωτεύουσες των νομών κ.α.) σε συνδυασμό με τη διαρκώς αυξανόμενη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη χρήση περισσότερο φιλικών προς το περιβάλλον μέσων μετακίνησης (όπως για παράδειγμα ο στόχος της μετατροπής ολοκλήρου του σιδηροδρομικού δικτύου σε ηλεκτροκινούμενο), είναι οι παράγοντες που στο άμεσο μέλλον θα βελτιώσουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση στο επίπεδο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Στο επίπεδο της προστασίας της φύσης η Ελλάδα έχει καθορίσει μια σειρά προστατευόμενων περιοχών οι οποίες περιλαμβάνουν εθνικούς δρυμούς, αισθητικά δάση, φυσικά μνημεία, καταφύγια θηραμάτων, ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια προστασίας των θαλασσίων και παράκτιων οικοσυστημάτων με τη δημιουργία θαλασσίων πάρκων. Oι δασικές πυρκαγιές είναι ένα φαινόμενο που συχνά ταλαιπωρεί τη χώρα ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το θετικό ωστόσο είναι ότι οι δασικές εκτάσεις έχουν αυξηθεί κατα 1/3 από τη δεκαετία του 1970. Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η Ελλάδα έχει κυρώσει τις περισσότερες διεθνείς συμβάσεις για τη βιολογική ποικιλότητα και τη διαχείριση της φύσης.
Η φύση και ο πολιτισμός είναι οι δύο βασικοί πυλώνες στους οποίους στηρίζεται ο σημαντικός για την Ελλάδα τομέας του τουρισμού. Πλέον, οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι προαπαιτούμενο για τη δημιουργία κάθε νέας τουριστικής υποδομής. Η τωρινή τουριστική πολιτική της χώρας δίνει έμφαση α) στην καλύτερη χρήση των υφιστάμενων δυνατοτήτων, με σκοπό την επέκταση της τουριστικής ζήτησης στο χώρο και το χρόνο, β) στην αύξηση των ποιοτικών προτύπων και την περιβαλλοντική επίδοση των τουριστικών υποδομών και υπηρεσιών και γ) στην επίτευξη μιας καλύτερης μίξης του τουρισμού με την παροχή διαφόρων προϊόντων όπως ο οικοτουρισμός ο συνεδριακός τουρισμός, ο ιαματικός τουρισμός, και ο αγροτουρισμός.
'Όπως σημειώνει και η έκθεση του OOΣΑ σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις της Ελλάδας, τα επιτεύγματα της χώρας στον τομέα της διεθνούς περιβαλλοντικής συνεργασίας είναι πολύ μεγάλα και συμβάλλουν στη θετική εικόνα για το περιβάλλον στην Ελλάδα, γεγονός που προσελκύει μεγάλο τμήμα του διεθνούς τουρισμού. Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει στο εθνικό της δίκαιο σχεδόν όλες τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον και έχει κυρώσει τις περισσότερες διεθνείς συμφωνίες. Κατά συνέπεια η περιβαλλοντική πολιτική και νομοθεσία της χώρας βρίσκονται συντονισμένες με την ανάπτυξη του αντιστοίχου δικαίου σε διεθνές επίπεδο.
Παρά την υψηλή ευαισθητοποίηση του ελληνικού κράτους και του ελληνικού λαού σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, ζητήματα ανησυχίας και προβληματισμού εξακολουθούν να υπάρχουν, όπως υπάρχουν και περιθώρια βελτίωσης. Από νομικής πλευράς αλλά και από πλευράς λήψης πολιτικών αποφάσεων, το πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί για τη προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να θεωρηθεί επαρκές. Όμως ελλείμματα υπάρχουν ακόμη στο επίπεδο της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής του πλαισίου αυτού. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων σχετικών με την προστασία του περιβάλλοντος σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Κατά τον τρόπο αυτό, οι τοπικές κοινωνίες θα έχουν τη δυνατότητα αλλά και την αρμοδιότητα να επιλαμβάνονται οι ίδιες με άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο όλων των σχετικών με το περιβάλλον προβλημάτων της περιοχής τους. Παράλληλα σε ένα κεντρικό επίπεδο, συνεχίζονται αλλά και εντείνονται οι προσπάθειες ενημέρωσης και εκπαίδευσης του κοινού πάνω σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας. Το έργο αυτό της ενημέρωσης εν πολλοίς αποτελεί βασική αρμοδιότητα Περιβαλλοντικών Μη Κυβερνητικών Oργανώσεων, οι οποίες συνεργάζονται για το σκοπό αυτό και με τους αντίστοιχους πολιτειακούς φορείς. Κοινός στόχος όμως πολιτείας και Περιβαλλοντικών Μη Κυβερνητικών Oργανώσεων είναι η ευαισθητοποίηση και η εμπέδωση τόσο σε συλλογικό όσο και ατομικό επίπεδο της σημασίας της προστασίας και διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος και κατ' επέκταση η ανάληψη δράσης για την επίτευξη του στόχου αυτού, ακόμη και σε ένα επίπεδο καθημερινότητας.

Το κείμενο βασίστηκε σε στοιχεία της "Έκθεσης Περιβαλλοντικών Επιδόσεων της Ελλάδας", η οποία συντάχθηκε για τον OOΣΑ, με τη συνεργασία των χωρών Κορέας, Σουηδίας και Ελβετίας, κατά το έτος 2000 και στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Περιβάλλον 2000-2006".

Δευτέρα 2 Μαρτίου 2009

Αποκαλυπτική έρευνα για τον Ασωπό

24 02 2009

ΠΗΓΗ: ΣΚΑΪ, Public Issue

Τα αίτια, οι υπεύθυνοι, οι προθέσεις και κυρίως οι ανησυχίες και η οργή των κατοίκων για το έγκλημα του Ασωπού αποκαλύφθηκαν στην έρευνα της Public Issue που παρουσίασε την Τρίτη το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ.

Στην έρευνα συμμετείχαν κάτοικοι από τη Θήβα, τα Οινόφυτα το Σχηματάρι, την Τανάγρα, την Αυλίδα, τον Ωρωπό, τον Αυλώνα και την ευρύτερη περιοχή της Αττικοβοιωτίας.

Το 95% των κατοίκων χαρακτηρίζει τη μόλυνση στον Ασωπό μεγάλο και σοβαρό πρόβλημα αναδεικνύοντας ως σημαντικότερο θέμα την ποιότητα του νερού σε ποσοστό 61%, αλλά και τα εργοστάσια και τις βιομηχανίες σε ποσοστό 16%.

Μάλιστα, επειδή το νερό είναι το σημαντικότερο πρόβλημα, το 73% των κατοίκων αναγκάζεται να καταναλώνει εμφιαλωμένο νερό.

Στη Θήβα σχεδόν οκτώ στους 10 κατοίκους χαρακτηρίζουν την ποιότητα του νερού κακή. Το ίδιο πιστεύει το 66% των κατοίκων σε Οινόφυτα, Σχηματάρι και Τανάγρα.

Το 75% των κατοίκων της Αυλίδα χαρακτηρίζουν την ποιότητα του πόσιμου νερού κακή. Το αντίστοιχο ποσοστό στον Ωρωπό, τη Σκάλα Ωρωπού και τα Νέα Παλάτια είναι 39%.

Μόνο στον Αυλώνα και τη Συκάμινο οι κάτοικοι σε ποσοστό 66% χαρακτηρίζουν καλή την ποιότητα του νερού που φθάνει στις βρύσες των σπιτιών τους.

Έλλειψη εμπιστοσύνης καταγράφεται και στην ποιότητα του ποτιστικού νερού.

Σχεδόν πέντε στους 10 απαντούν πως η ποιότητα του ποτιστικού νερού είναι κακή. Καλή απαντά του 23% και ούτε καλή ούτε κακή το 14%.

Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων (91%) πιστεύει ότι η μόλυνση του Ασωπού έχει επιπτώσεις στην υγεία.

Μάλιστα, το 29% απαντά πως γνωρίζουν περιστατικά ασθένειας λόγω της μόλυνσης, ενώ 3% απαντά πως αντιμετωπίζουν σχετικό πρόβλημα υγείας στην οικογένειά τους.

Όσον αφορά στον τρόπο που αντιμετωπίζουν το θέμα οι εμπλεκόμενοι φορείς, το 72% των κατοίκων δηλώνουν δυσαρεστημένοι.

Όσον αφορά στις ευθύνες, το 23% εκτιμά πως πίσω από τη μόλυνση υπάρχουν συμφέροντα, το 17% πιστεύει πως διαφθορά και διαπλοκή παίζουν πρωτεύοντα ρόλο, το 12% το αποδίδει το πρόβλημα στην απουσία του κράτους και της δικαιοσύνης και το 9% κάνουν λόγο για ανεπαρκή πρόστιμα και καθεστώς ατιμωρησίας.

Οι κάτοικοι δηλώνουν αποφασισμένοι να δώσουν τέλος σε αυτή την κατάσταση και σχεδόν εννέα στους 10 απαντούν πως θα συμμετάσχουν σε κινητοποιήσεις για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Ο ΣΚΑΪ καλεί τους πολίτες να αντιδράσουν στο περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται στην περιοχή, υπογράφοντας στην ιστοσελίδα Skai.gr/asopos.

Σε λιγότερο από μια εβδομάδα οι υπογραφές έφτασαν τις 7.830.



Όλη η Θήβα πίνει εξασθενές χρώμιο

27 01 2009

Πηγή: Καθημερινή

Hμερομηνία δημοσίευσης: 25-01-09

Σύμφωνα με χημικές αναλύσεις του Πανεπιστημίου Πατρών, ο Ασωπός «πότισε» με καρκινογόνες ουσίες τις γεωτρήσεις της πόλης

Της Λινας Γιανναρου

Γι’ αυτό το έγκλημα ποιος θα τιμωρηθεί; Ηταν το 1969 όταν μεσούσης της δικτατορίας υπογραφόταν άλλο ένα αμαρτωλό Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο ο ποταμός Ασωπός βαφτιζόταν αποδέκτης βιομηχανικών λυμάτων. Σαράντα χρόνια μετά -και δύο χρόνια αφότου αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο με το καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο- απολύτως τίποτα δεν έχει γίνει για την αποκατάσταση της ανυπολόγιστης περιβαλλοντικής καταστροφής, ενώ δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι της Αττικοβοιωτίας εξακολουθούν να πίνουν τοξινωμένο νερό, υποθηκεύοντας κάθε μέρα που περνάει ακόμα περισσότερο την υγεία τους. Ανάμεσά τους οι κάτοικοι της Θήβας!

«Ο Ασωπός είναι πια καθαρός» διατείνονται σε κάθε ευκαιρία οι αρμόδιοι (ΥΠΕΧΩΔΕ, 7/8/08). Αναλύσεις έγκριτων επιστημονικών φορέων ωστόσο αποκαλύπτουν ότι όχι μόνο η επιβάρυνση συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, αλλά και ότι ο υδροφόρος ορίζοντας εμφανίζει χειρότερη εικόνα από ποτέ! Κι αν στα Οινόφυτα, το Σχηματάρι και το Δήλεσι, το πρόβλημα της υδροδότησης επιλύθηκε μέσω της σύνδεσης με την ΕΥΔΑΠ, σε δεκάδες άλλους οικισμούς, αλλά ακόμα και στην πόλη της Θήβας, οι βρύσες τρέχουν μέχρι σήμερα νερό «εμπλουτισμένο» με καρκινογόνες ουσίες.

Την ώρα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θεσπίσει το «μηδέν» ως ανώτατο όριο για την πρόσληψη εξασθενούς χρωμίου, χημικές αναλύσεις που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Πατρών (υπεύθυνος ο αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής Μιχάλης Λεοτσινίδης) στη Θήβα μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο (δειγματοληψία στις 3/12/08) κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Σχεδόν σε όλες τις γεωτρήσεις από τις οποίες υδροδοτείται η πόλη ανιχνεύεται εξασθενές χρώμιο, με τις μεγαλύτερες τιμές να καταγράφονται στη δεξαμενή Ελαιώνα (25 μg/l), στη δεξαμενή Νεοχωρακίου (21 μg/l), στη γεώτρηση Ελαιώνα (27 μg/l), στη γεώτρηση Νεοχωρακίου (21 μg/l), στη γεώτρηση Αγίας Φωτεινής (20 μg/l), στη γεώτρηση Αγίας Παρασκευής (21 μg/l), στη γεώτρηση Αγίας Τριάδας (22 μg/l).

Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα των αναλύσεων στο νερό που τρέχει από τις βρύσες της Θήβας. Οπως προκύπτει, εξασθενές χρώμιο ρέει στα ποτήρια μικρών παιδιών στο νηπιαγωγείο Φιλολάου (22 μg/l), αλλά και στο 4ο Γυμνάσιο Θήβας (8 μg/l), στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Βοιωτίας (17 μg/l), καθώς και στο Γηροκομείο Θήβας (11 μg/l). Σε παλαιότερη ανάλυση, τοξινωμένο είχε βρεθεί και το νερό στο νοσοκομείο Θήβας (21 μg/l)!

Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της Δημοτικής Επιχείρησης Υδρευσης - Αποχέτευσης Θήβας κ. Βονιφάτιο Παπασεραφείμ, οι τιμές του εξασθενούς χρωμίου παραμένουν σχεδόν αμετάβλητες από τότε που εντοπίστηκε το πρόβλημα, το φθινόπωρο του 2007. «Εδώ και χρόνια κάνουμε ελέγχους κάθε μήνα και τα αποτελέσματα είναι πάντα σχεδόν τα ίδια», λέει στην «Κ». «Δεν είμαι ειδικός, όμως αυτό για μένα σημαίνει ότι κάποιος συνεχίζει να ρυπαίνει». Φυσικά, καθ’ όλο αυτό το διάστημα, οι κάτοικοι της Θήβας συνεχίζουν να πληρώνουν κανονικά τα τέλη ύδρευσης.

«Πράγματι, το πρόβλημα είναι έντονο», σημειώνει στην «Κ» ο δήμαρχος Θήβας κ. Νικόλαος Σβίγγος. «Οταν διαπιστώσαμε ότι το εξασθενές χρώμιο αντιστοιχεί στο 60% - 70% του ολικού χρωμίου, ανησυχήσαμε ιδιαίτερα (σ.σ. για το ολικό χρώμιο το όριο είναι τα 50 μg/l)». Γι’ αυτό η δημοτική αρχή ήδη ανέθεσε σε εργολάβο την κατασκευή διυλιστηρίου δυναμικότητας 5.000 κυβικών μέτρων την ημέρα, που θα καλύψει τις ανάγκες του καποδιστριακού δήμου. Ο προϋπολογισμός του έργου φθάνει τα 2,5 εκατ. ευρώ και η χρηματοδότησή του θα προέλθει από το πρόγραμμα «Θησέας» και το Γ΄ ΚΠΣ. Σύμφωνα με τον κ. Σβίγγο, έχει κατασκευαστεί το αντλιοστάσιο και ο αγωγός που θα μεταφέρει το νερό σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα, ενώ το διυλιστήριο αναμένεται να έχει τεθεί σε λειτουργία σε τρεις μήνες από σήμερα. Μέχρι σήμερα, η Θήβα υδροδοτείται από γεωτρήσεις, με την ΕΥΔΑΠ να «συμμετέχει» με περίπου 400.000 κ.μ. νερού ετησίως. Οι ανάγκες της πόλης ανέρχονται στα 2 εκατ. κ.μ. ετησίως.

Κατάλληλο το νερό

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιστήμονες που πραγματοποιούν τις αναλύσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το νερό είναι κατάλληλο προς πόσιν, καθώς ως γνωστόν δεν έχει θεσπιστεί όριο για το εξασθενές χρώμιο (η τιμή του ολικού χρωμίου είναι εντός των ορίων). «Αυτό δεν μας καθησυχάζει πάντως», αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΘ κ. Σταμάτης Χαλβατζής. «Εχουμε εδώ και έναν χρόνο καταθέσει μηνυτήρια αναφορά στον εισαγγελέα Θηβών εναντίον των ρυπογόνων βιομηχανιών, αλλά δεν είχαμε καμία ενημέρωση για το τι έγινε από εκεί και πέρα». Ο ίδιος πάντως αποσυνδέει το πρόβλημα στο νερό της Θήβας με αυτό στα Οινόφυτα, μιλώντας για ξεχωριστές υδρολογικές λεκάνες. Σύμφωνα πάντως με μελέτη της ΕΤΒΑ (1996), οι δύο λεκάνες συνδέονται μέσω ρηγμάτων. Σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη εξασθενούς χρωμίου στον υδροφόρο ορίζοντα της Θήβας αποκαλύπτει -αν μη τι άλλο- ότι η πρακτική της απόρριψης ανεπεξέργαστων βιομηχανικών λυμάτων στο υπέδαφος είναι συνήθης και… εκτός Οινοφύτων.

Λίμνες αποβλήτων

Μπροστά σε ένα περίεργο -και άκρως δύσοσμο- θέαμα βρέθηκαν πρόσφατα κάτοικοι της Βοιωτίας. Στον δρόμο που οδηγεί από το Σχηματάρι στην Αυλίδα, είχαν κάνει την εμφάνισή τους δύο τεράστιες λίμνες, εμβαδού περίπου μισού στρέμματος η κάθε μία και βάθους σχεδόν 4 μέτρων. Δεν άργησαν να καταλάβουν περί τίνος επρόκειτο. Ηταν λίμνες αποβλήτων.

«Αυτή είναι η νέα μόδα στην περιοχή μας, τώρα που οι περισσότερες μπούκες (σ.σ. οι αγωγοί μέσω των οποίων χύνονταν τα βιομηχανικά απόβλητα στον Ασωπό - συνολικά έχουν αποκαλυφθεί 35) έχουν εντοπιστεί και ταυτοποιηθεί», λέει στην «Κ» ο χημικός μηχανικός και πρόεδρος του Ινστιτούτου Τοπικής Αειφόρου Ανάπτυξης και Πολιτισμού που δραστηριοποιείται στα Οινόφυτα, κ. Θανάσης Παντελόγλου. «Αφού τους έκοψαν την αυθαίρετη απόρριψη στον Ασωπό, κάνουν απευθείας απόθεση στον υδροφόρο ορίζοντα μέσα από γεωτρήσεις ή πηγάδια ή απλά χύνουν τα λύματα σε χωράφια ή χωματερές. Ετσι το πρόβλημα παραμένει έντονο όσο ποτέ». Οπως λέει, δεν είναι τυχαίο ότι μετρήσεις συνεχίζουν να «βγάζουν» εξασθενές χρώμιο σε διάφορες περιοχές της Αττικοβοιωτίας (σε γεωτρήσεις στα Βάγια της τάξης των 39 μg/l, στον υδροφόρο ορίζοντα του Ωρωπού της τάξης των 40 μg/l κ.λπ.). Στον δε Ασωπό αναλύσεις του Γεωπονικού Πανεπιστημίου κατέγραψαν συγκεντρώσεις της καρκινογόνου ουσίας από 70 έως και 148 μικρογραμμάρια ανά λίτρο.

Είναι αλήθεια. Δύο χρόνια αφότου οι κοπιώδεις προσπάθειες ομάδας πολιτών των Οινοφύτων (τις οποίες πυροδότησε η ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου στην περιοχή) έφεραν στο προσκήνιο αυτό που αργότερα ονομάστηκε από επίσημα χείλη «το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα της χώρας», δηλαδή την εκτεταμένη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα Ανατολικής Αττικής και Βοιωτίας, η Πολιτεία εξαντλεί την ευαισθησία της μόνο σε δηλώσεις. Μπορεί οι έλεγχοι από το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος να έχουν ενταθεί από τον Αύγουστο του 2007 έως σήμερα (στο διάστημα αυτό έχουν πραγματοποιηθεί 153 επισκέψεις των «Ράμπο Περιβάλλοντος», όπως μεταξύ σοβαρού και αστείου αποκαλούνται, και έχουν επιβληθεί πρόστιμα συνολικού ύψους 3,6 εκατ. ευρώ), όμως το πρόβλημα παραμένει οξύ. Οπως χαρακτηριστικά λέει στην «Κ» παράγοντας της περιοχής, «με τα πρόστιμα οι επιχειρήσεις δεν συμμορφώνονται - το να ρυπαίνουν συμφέρει περισσότερο».

Καταστροφή

«Εμείς τώρα παίρνουμε νερό από την Υλίκη, αλλά αν αύριο για κάποιο λόγο μου “κόψουν” αυτή τη σύνδεση τι θα γίνει;» λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Οινοφύτων κ. Γιώργος Θεοδωρόπουλος. «Ο υδροφόρος ορίζοντας δεν έχει καμία βελτίωση. Η καταστροφή είναι εκεί. Πρέπει το ΥΠΕΧΩΔΕ να μας ενημερώσει για το πού βρίσκονται τα πράγματα όσον αφορά τους ελέγχους και την αποκατάσταση της ζημιάς. Δεν είπαμε ότι είναι “εθνικό ζήτημα”;»

Σύμφωνα με όλους, το κρισιμότερο ζήτημα είναι ο επανέλεγχος των βιομηχανιών που «συνελήφθησαν» να ρυπαίνουν. Ποιος όμως θα τον κάνει; Οπως καταγγέλλει μέσω της «Κ» ο αντινομάρχης Βοιωτίας κ. Δημήτρης Αγγέλου, το αρμόδιο τμήμα της νομαρχίας εξακολουθεί να έχει μόλις δύο υπαλλήλους! «Τα τελευταία χρόνια, έχουμε κάνει συνολικά έξι αιτήσεις προς το υπουργείο (σ.σ. ΥΠΕΧΩΔΕ) να μας εγκρίνει τη στελέχωση του τμήματος με έξι ακόμα περιβαλλοντολόγους και χημικούς μηχανικούς, αλλά όλες έχουν απορριφθεί. Προσέξτε: δεν ζητάμε να επιβαρύνουμε τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά να προσλάβουμε εμείς τους υπαλλήλους και να τους πληρώνουμε με δικούς μας πόρους. Οι προσλήψεις όμως δεν εγκρίνονται. Λυπάμαι που το λέω, όμως αυτό δεν μπορεί παρά να μας βάζει σε σκέψεις. Μήπως κάποιοι θέλουν να μη γίνονται έλεγχοι στις βιομηχανίες; Δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος ότι θα αντιμετωπιστεί αυτό το σοβαρό ζήτημα, αφού δεν γίνονται ούτε και τα αυτονόητα», καταλήγει ο κ. Αγγέλου.

Εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι τον περασμένο Νοέμβριο το ΥΠΕΧΩΔΕ εξέδωσε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη στελέχωση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος με την πρόσληψη 32 ατόμων. Μολονότι έως τώρα η πλήρωση των θέσεων της ΕΥΕΠ γινόταν μέσω ΑΣΕΠ, η συγκεκριμένη πρόσκληση ορίζει ότι οι προσλήψεις θα γίνουν από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ. Επιπλέον, όπως τονίζει σε ερώτησή του ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Σπ. Κουβέλης, στην προκήρυξη ορίζεται ότι η σύμβαση εργασίας θα είναι διάρκειας ενός έτους με δυνατότητα ανανέωσης ύστερα από έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Περιβάλλοντος της ΕΥΕΠ. «Οπως φάνηκε ξεκάθαρα και στην πρόσφατη περίπτωση σχετικά με τον Ασωπό, μια τέτοια πρόβλεψη θέτει τους μελλοντικούς επιθεωρητές υπό τον κίνδυνο της χειραγώγησης και κατεύθυνσης από τον εκάστοτε πολιτικό προϊστάμενο», καταλήγει ο κ. Κουβέλης.

Τοξική και καρκινογόνος ουσία το εξασθενές χρώμιο

Το χρώμιο (Cr) είναι ένα φυσικά σχηματιζόμενο μέταλλο, άοσμο, σκληρό, με χρώμα γκρι του ασταλιού, το οποίο εμφανίζει διάφορους βαθμούς οξείδωσης. Το εξασθενές χρώμιο Cr(VI) είναι η δεύτερη πιο σταθερή μορφή του χρωμίου. Συναντάται πολύ σπάνια στη Φύση και είναι κυρίως αποτέλεσμα κάποιας ανθρωπογενούς δραστηριότητας και συνήθως της επεξεργασίας μετάλλου.

Οπως εξηγεί στην «Κ» ο κ. Μιχάλης Χάλαρης, χημικός και πρώην πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών, η οποία είχε συντάξει ειδική έκθεση για το εξασθενές χρώμιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατατάξει την ουσία στις τοξικές και καρκινογόνους. Η εισαγωγή στον οργανισμό μεγάλων ποσοτήτων εξασθενούς χρωμίου μέσω των μολυσμένων τροφών ή του πόσιμου νερού είναι δυνατόν να προκαλέσει στομαχικές διαταρχές και έλκη, σπασμούς, καταστροφή των νεφρών και του ήπατος, ακόμα και θάνατο. Ωστόσο, μολονότι το εξασθενές χρώμιο είναι πιο τοξικό και επικίνδυνο από το τρισθενές, δεν προβλέπεται από την ευρωπαϊκή και την εθνική νομοθεσία ειδικό όριο για την ουσία. Αντίθετα, προβλέπεται μόνον όριο επικινδυνότητας στο πόσιμο νερό για το ολικό χρώμιο (50 μg/l). «Η τάση στην παγκόσμια κοινότητα, πάντως, είναι να εισαχθούν όρια για το εξασθενές χρώμιο», τονίζει ο κ. Χάλαρης.

«Από τα αποτελέσματα των εκθέσεων δοκιμών που ήρθαν εις γνώσιν μου από την ευρύτερη περιοχή της λεκάνης του Ασωπού προκύπτει ότι υπάρχει γενικότερο πρόβλημα ποιότητος του νερού και η παρουσία επιβλαβών για τους ανθρώπους χημικών παραμέτρων δεν περιορίζεται στην παρουσία εξασθενούς χρωμίου», σημειώνει ο κ. Χάλαρης. «Είναι απολύτως απαραίτητη η παρακολούθηση της κατάσταση στο πόσιμο νερό μέσω αναλύσεων».

http://news.kathimerini.gr